Jak samodzielnie zaprojektować ogród – część 1

Prowadząc bloga i pokazując różne nasze ogrodowe realizacje, nieustannie jestem zasypywany mailami i pytaniami, które można sprowadzić do jednego: jak samodzielnie zaprojektować ogród?

To konkretne i krótkie pytanie. Jednak odpowiedź na nie, nie jest już taka oczywista, a tym bardziej łatwa, prosta i krótka. Wielu pytającym często próbuję odpowiadać, niejednokrotnie wdając się w długą wymianę mailową. To krótkie pytanie nagle zaczyna się rozbudowywać, dochodzą kolejne wątki, które wynikają z zadawanych przeze mnie pytań i próby wczucia się sytuację pytającego.

Dlatego postanowiłem na blogu opracować krótki poradnik i pokazać najważniejsze wątki w samodzielnym projektowaniu ogrodu. Oczywiście w częściach i wielkim uproszczeniu, bo w całości i „na raz” wyszłaby z tego wielka księga.

Niemniej jednak jeśli potrzebujesz takiej wiedzy w całości + do tego całą masę innych informacji związanych z działką i samym ogrodem, już teraz możesz ją zdobyć. Po prostu musisz zdecydować się na mój Podręcznik. A gwarantuję Ci, że warto i zainwestowane pieniądze szybko Ci się zwrócą…

.

Krótko o projektowaniu

Projektowanie ogrodów to dość „szumne pojęcie”, które brzmi poważnie i samo w sobie wielu śmiałków odstrasza. Z jednej strony słusznie, bo „świat projektowania ogrodów”, jest światem bardzo rozbudowanym i ciężko opanować go „przypadkiem” lub po przeczytaniu jednego artykułu w gazecie.

Sprawę tą wyjaśniałem dokładnie we wspomnianym podręczniku, starając się projektowanie maksymalnie uprościć i dostosować do „statystycznego Kowalskiego”, który najprawdopodobniej swój ogród zaprojektuje jeden jedyny raz w życiu. Podejrzewam, że w Twoim przypadku jest podobnie. Jednak zanim się za to zabierzesz, musisz wiedzieć o ważnej sprawie: myśląc o samodzielnym zaprojektowaniu własnego ogrodu, do wyboru masz dwie drogi: albo zagłębić się w temat na tyle, że albo w nim zatoniesz, albo wyjdziesz z „dyplomem projektanta”. Lub temat uprościć tak, aby przejść go gładko i umożliwić sobie samodzielnie wykonanie projektu.

Jako autor wspomnianego podręcznika, a teraz autor tego postu, mając możliwość wyboru, wybieram dla Ciebie wariant drugi, który uważam za zdecydowanie bezpieczniejszy, a jednocześnie praktyczniejszy.

Przechodząc do zasad projektowania ogrodów, postaram się to streścić, jak tylko jest możliwe. Czuję już, że będzie to chyba najszybsze szkolenie w historii tej dyscypliny. Aby dobrze wejść w to zagadnienie, posłużę się dwoma cytatami. Zresztą nie bezpodstawnie, bo jak wiesz, często jeden dobry cytat, potrafi wyrazić więcej, niż cała książka.

Pierwszy z nich mówiący ogólnie o ogrodach:

Zatem stawiający je bardzo wysoko w hierarchii wartości człowieka. Dowodzi tego, że rozmyślając o ogrodzie i jego projekcie, idziemy dobrym tropem. Natomiast skądinąd wiadomo, że ogrody i ich projektowanie, to prawdziwa sztuka. A z tą, niestety jest, jak jest:

Zatem w mojej filozofii projektowania ogrodów i ogrodów jako takich, trzeba sprawę wypośrodkować. Z jednej strony traktować ją jako coś ważnego, potrzebnego do funkcjonowania, ale z drugiej strony mieć świadomość, że robimy coś, czym i tak „świata nie zbawimy”.

Mówiąc wprost i po naszemu, sprawa jest ważna, ale bez przesady. Dlatego tak też proponuję Ci się nastawić. Wtedy cała sprawa sprowadza się poniższego:

Projektowanie i wykonanie ogrodu, najogólniej mówiąc, to nadanie jakichś kształtów w przestrzeni. Mniej lub bardziej regularnych. Następnie wyrażenie ich przez elementy architektury i motywy roślinne.

         Sztuką jest natomiast takie ich dobranie, aby tworzyły przyjemny, łagodny i miły dla oka obraz.

I to cała tajemnica. Uprzedzałem, że będzie krótko.

.

Jak samodzielnie zaprojektować ogród? Krok 1 – wybór koncepcji ogrodu

Próbując jakoś odnieść się do powyższego, trzeba spróbować te kształty zdefiniować. Stworzyć jakiś „klucz”, według którego można je określać, a tym samym nakreślać wzory w danej przestrzeni. Metod projektowania ogrodów jest wiele. I różne są szkoły w tym zakresie. Mniej i bardziej przystępne, łatwiejsze i trudniejsze. Wiele jest też dróg, aby dojść do tego samego miejsca.

Natomiast ja, z tego całego zagadnienia, przyswoiłem metodę, którą poniżej Ci przedstawię. Oczywiście lekko dopasowałem ją do swoich potrzeb i z powodzeniem stosuję. Powiem też, że nigdy mnie nie zawiodła, stąd też uważam ją za sposób idealny, do samodzielnego zaprojektowania i wykonania ogrodu.

Zanim rozpoczniemy projektowanie, spójrz jak zapanować nad kształtami, jak nadać przestrzeni odpowiedni styl i określić jej główny charakter.

Dodam, że aby samodzielnie to zrobić będziesz potrzebował podkład, czyli plan sytuacyjny swojej działki. O tym jak w prosty sposób możesz go wykonać, mówię szczegółowo w podręczniku. I to właśnie między innymi dlatego, polecam Ci się w niego zaopatrzyć. Dlatego, że podkład terenu, to sprawa kluczowa w samodzielnym zaprojektowaniu ogrodu. Nie sposób tu tego omówić, ale uwierz mi, że wiem co mówię, a mówię Ci, że samodzielnie możesz go wykonać. Jak pewnie wiesz z zawodu jestem geodetą, dlatego zdradzam Ci kilka sztuczek, na czym, jakimi metodami, możesz stać się w posiadaniu precyzyjnego, wyskalowanego planu sytuacyjnego swojego ogrodu. I nie słuchaj nikogo, kto powie, że jest to niemożliwe.

W tym wpisie natomiast sprawę lekko upraszczam i zakładam, że jakiś podkład masz. Ale dla powodzenia całej sprawy lepiej byłoby, aby nie był on „jakiś”, ale dokładny i szczegółowy. Pierwszym krokiem w samodzielnym zaprojektowaniu ogrodu jest stworzenie tzw. siatki. Szkoły tego są różne, ale jedna zasada jest niezmienna: im mniejsza działka, tym mniejsza siatka (jej gęstość), i odwrotnie, im większa działka, tym większa siatka.

To może jeszcze Ci niczego konkretnego nie mówić, bo co to znaczy mniejsza lub większa działka? No ale, to są właśnie te luki „teoretyczne”, z którymi zetkniesz się gdy będziesz „gdzieś tam” słyszał lub czytał o projektowaniu ogrodów. Tymczasem mój punkt widzenia jest taki, że to nie teoria, a praktyka, zrobią z Ciebie skutecznego projektanta swojego ogrodu.

.

Wracając więc do siatki, najłatwiej odnieść ją do budynku, znajdującego się na Twojej działce. Ja stosuję zasadę, że siatka (jej oczka), powinny odpowiadać mniej więcej połowie szerokości frontowej budynku.

Czyli załóżmy, że jeśli budynek na Twoim podkładzie, ma od frontu około 4 centymetry szerokości, to siatka będzie miała oczka o wymiarach 2 na 2 centymetry. Mając siatkę określoną, trzeba ją na podkładzie umieścić. I takie posunięcie stanowi wstęp do wszelkiego projektowania. Dodam również, że nie mówię tu w tym momencie o skali, bo to temat z zupełnie innych rozważań o projekcie ogrodu. Właśnie z etapu przygotowania podkładu, o którym wspomniałem powyżej.

Siatka ma na celu zapanowanie nad kształtami przyszłego ogrodu, określenie jego orientacji, a jednocześnie (wstępnie) pozwala zapanować nad proporcjami poszczególnych elementów. Za chwilę się o tym przekonasz.

Metod nanoszenia siatki jest kilka, skoncentrujmy się na dwóch:

• pierwsza to siatka równoległa do budynku, która umożliwia stworzenie ogrodu, będącego niejako przedłużeniem jego linii i ścian,
• druga to siatka skośna, czyli będąca pod pewnym kątem w stosunku do linii budynku. Najpopularniejszy jej skos to 45 stopni, czyli „symetryczne” pochylenie o połowę kąta prostego. Ja praktykuję skos, mniej więcej pokrywający się z przekątną działki, zobaczysz go zaraz na przykładzie. Pozwala on stworzyć linię i układ kształtów, odniesiony, do najdłuższego elementu ogrodu. Decydując się jednak na układ „skośny” najlepiej zobaczyć go w kilku wariantach. Wówczas najprościej na posiadany podkład na papierze, nałożyć odpowiednio dobrany rozmiar siatki narysowanej na przeźroczystej kalce i obracając ją, próbować wybrać ten „najlepszy”.

Wybór rozmiaru siatki i jej układu to dopiero połowa sukcesu. Drugą połową, jest wybór rodzaju kształtów. A konkretnie linii prostych lub okręgów. Aby to zobrazować, spójrz na poniższe dwa przykłady.

Pierwszy to kształty oparte na „prostych”, będące kompozycją linii równoległych do linii nałożonej siatki. Obrazek górny to siatka równoległa do budynku, a obrazek dolny, to siatka poprowadzona wzdłuż przekątnej działki. Oba pokazują prosty układ ogrodu, oparty na liniach równoległych do linii siatki.

Drugi przykład to kształty oparte na okręgach. Widać, że siatka ma orientację równoległą do budynku, chociaż w tym przypadku pełni w zasadzie tylko rolę skalującą, czyli wzrokowo określającą proporcję ogrodu. Natomiast układ ogrodu ma charakter okręgów, czyli kształtów wpisanych w różne ich promienie i obwody.

Jak widać z powyższych przykładów, pierwsza zasada projektowania ogrodów, czyli określenie „kształtów”, zostało zrealizowane przy pomocy prostych lub okręgów. Są to dwa główne „rysy”, na których możesz budować swój przyszły ogród.

Jest natomiast jeszcze trzeci tzw. swobodny, którego ja jestem największym zwolennikiem. Nie wiem dlaczego, ale szczególnie przypadł mi do gustu.

Jeśli spojrzysz na te kształty, od razu zauważysz, że nie wpisują się w żadne konkretne układy. Ani te oparte na prostych, ani na okręgach. Niemniej jednak tworzą również pewną spójną całość, która może być wykorzystana do zdefiniowania danej przestrzeni.

Podsumujmy zatem pierwszą zasadę, według której będziesz projektował swój ogród: projekt kompozycji ogrodu, warto oprzeć na określonych kształtach. Kształty te, mogą być wyznaczone, czterema głównymi metodami:

• liniami równoległymi do siatki równoległej do budynku,
• liniami równoległymi do siatki skośnej względem budynku,
• liniami wyznaczonymi na okręgach,
• liniami swobodnymi.

Myślę, że spoglądając na powyższe kompozycje, masz już taką, która najbardziej przypada Ci do gustu. Oczywiście nie sugeruj się samymi projektami, które są tylko przykładowe. W każdym przypadku, w każdym układzie kształtów, można je dowolnie rozbudowywać. Mogą być mniej lub bardziej „bogate” i wymyślne. Mogą obejmować mniejszy lub większy fragment terenu. Natomiast na tym etapie, ważny jest tylko model, według którego są realizowane. Dla przypomnienia i ułatwienia decyzji, zbiorcze zestawienie.

Oraz rzeczywisty wygląd ogrodów według tych schematów:

• oparty ma liniach prostych

• oparty na łukach i okręgach

• oparty na liniach swobodnych

.

Zanim przejdziesz do projektowania, jeszcze jedna, ważna uwaga dotycząca wspomnianej siatki. To, że określisz ją w takim czy innym rozmiarze, nie znaczy, że taka ma być dla całej działki. Zatem, jeśli w którejś części, projekt ma być bardziej szczegółowy, siatkę można dodatkowo zagęścić. Pozwoli to na łatwiejsze lokalizowanie obiektów mniejszych i bardziej precyzyjne projektowanie.

Znając zatem zasady wyboru siatki projektowej oraz mając wybrany jeden z modeli tworzenia kształtów, jesteś gotowy do projektowania. Wiedzą, którą już masz, jesteś w stanie stworzyć ramy ogrodu, a właściwie jego stelaż, który następnie będziesz dalej wypełniał.

Jeśli spojrzysz na powyższe cztery wzory, zauważysz, że kształty, o których rozmawiamy, dzielą ogród na dwie strefy. Z jednej strony wyznaczają przestrzeń otwartą (w domyśle pod trawnik), a z drugiej, pod ogólnie mówiąc rośliny, które zostaną w nich zamknięte. Takie postępowanie jest najbardziej praktyczne, a jednocześnie zdecydowanie estetyczne. Wprowadza ład i porządek w całą przestrzeń.

Warto też wspomnieć, że kształty, które zdefiniujesz takimi czy innymi liniami, w przyszłości zostaną wyznaczone przez jakieś trwałe elementy tzn. chodniki, murki, obrzeża. Jednym słowem będą wspomnianym, trwałym stelażem, który wystarczy tylko odpowiednio wypełnić. Musisz mieć świadomość, że określenie tych linii, a więc ten etap projektowania, ma największe znaczenie. To on zdecyduje o trwałym wyglądzie Twojego ogrodu, będzie najbardziej pracochłonny i kosztowny przy realizacji. Stąd też musisz go dobrze przemyśleć i starannie rozplanować.

Jeśli podążałbyś tą treścią wspólnie ze mną przed podręcznik,

to właśnie teraz byłby ten moment, w którym jedną z wersji musiałbyś wybrać. Dlatego, że w dalszej części omówione zostały już szczegółowe zasady jak samemu to zaprojektować. Co więcej, byłbyś już także po lekturze innych ważnych podrozdziałów, z których dowiedziałbyś się, że wybór koncepcji ogrodu, to nie tylko kwestia tego, co Ci się podoba lub nie. Ale też szeregu czynników zewnętrznych i wewnętrznych terenu, które przy opracowaniu projektu ogrodu powinieneś wziąć pod uwagę. A wierz mi, że jest ich sporo, dlatego bezwzględnie powinieneś o nich wiedzieć.

I właśnie te czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wpływające na projekt i wygląd Twojego ogrodu, omówię w drugiej części tej serii postów: jak samodzielnie wykonać projekt ogrodu. Z tym, że znów zrobię to w pewnym uproszczeniu, aby tylko zasygnalizować Ci pewne sprawy. Jeśli natomiast chcesz poznać je dokładnie, a do tego planujesz ogród, to zaręczam, że powinieneś, zrobić to z pomocą podręcznika.

Tymczasem jeśli zaciekawił Cię temat ogrodowych kształtów, spójrz jak przekładają się one na prawdziwe ogrody. I załóż, zresztą słusznie, że Twój również tak może wyglądać. Jeśli będziesz trzymał się moich wskazówek w zakresie jego zaprojektowania i wykonania.

.

Przykłady ogrodów opartych na różnych układach

Linie proste

Łuki, okręgi

Linie swobodne

.

I to tyle w części pierwszej serii „jak samodzielnie wykonać projekt ogrodu”. W drugiej dowiesz się nieco o uwarunkowaniach zewnętrznych i wewnętrznych, a w kolejnych o innych czynnikach, które powinieneś uwzględnić. Również nieco o „stylach ogrodowych”, które w pewien sposób na te kształty się nakładają.

Wszystko to razem da Ci pewien pogląd na sprawę samodzielnego projektowania. Niemniej jednak, jak wspomniałem, nie na tyle dokładnie jak w podręczniku, ponieważ w postach nie ma możliwości tego przekazać.

Natomiast ważne jest przynajmniej to, że posty z tej serii dadzą Ci pewien obraz, jak podchodzić do samodzielnego projektowania. Ale przede wszystkim zasygnalizują Ci i uświadomią, że absolutnie jesteś w stanie zrobić to samemu. Dopasowując się do swoich potrzeb, upodobań i uwarunkowań swojego terenu. I nie słuchaj nikogo, kto powie Ci, że jest to niemożliwe. Masz na to moje słowo, że jest. A jeśli tylko pójdziesz odpowiednio wyznaczoną drogą, dasz radę.

Natomiast aby w pełni temat wyczerpać czuję się w obowiązku wspomnieć jeszcze o:

• pozycjach książek związanych z projektowaniem, które również pomogą Ci uświadomić sobie czego oczekujesz, i które znajdziesz w moim sklepie.  Chociażby tą pozycję poniżej.

• oraz o mojej ofercie profesjonalnych projektów ogrodów, takich jak te przykładowe poniżej, które mogę wykonać również dla Ciebie. Oczywiście jeśli sam nie chcesz zajmować się tym tematem. A zatem jeśli chcesz zdać się na mnie, zapraszam do kontaktu.

• About
• Latest Posts

Tomasz Szostak

Założyciel portalu at Z Ogrodem na TY

Od ośmiu lat intensywnie rozwija działalność internetową – początkowo bloga „Z ogrodem na TY”, a obecnie profesjonalny i specjalistyczny portal z zakresu szeroko pojętej branży ogrodniczej, który obecnie znajduje się w ścisłej czołówce stron o tej tematyce w Polsce. Autor licznych wystąpień oraz setek specjalistycznych publikacji w prasie branżowej, chociażby w takich magazynach jak „Przepis na Ogród”, „Mój Piękny Ogród”, „Kocham Ogród”, „Lider Biznesu – ogrodniczy magazyn branżowy” czy „Murator”.

Latest posts by Tomasz Szostak (see all)

• Najciekawsze betonowe ozdoby do ogrodu - 21 listopada 2024
• Zimowanie roślin w szklarni z poliwęglanu - 19 listopada 2024
• Stare rzeczy w ogrodzie , czyli busem przez polskie ogrody SEZON 7 – OGRÓD 17 - 15 listopada 2024