Ogród naturalistyczny czerpie inspiracje z krajobrazu i lokalnej przyrody. Za to zdjęcia z polskich ogrodów mogą zainspirować Cię do zaaranżowania własnej posesji w naturalistycznym stylu.
Słowem wstępu postaram się sprecyzować, czym dokładnie jest ogród naturalistyczny, a także czym nie jest.
.
Ogród naturalistyczny – co go wyróżnia?
Ogród naturalistyczny to ogród inspirowany Naturą, nawiązujący do dzikich ekosystemów i krajobrazów powstałych bez ingerencji człowieka. Rządzą w nim różnorodne nasadzenia z roślin o swobodnym pokroju. Ale uwaga: „swoboda” nie oznacza całkowitego braku reguł, a „naturalność” totalnego zdziczenia.
Ogród naturalistyczny i ekologiczny to nie to samo. Mówiąc najprościej:
Ogród naturalistyczny jest inspirowany naturą, natomiast ogród ekologiczny uprawiany jest w zgodzie z naturą. Inaczej mówiąc, w ogrodzie naturalistycznym znaczenie ma aspekt wizualny: nasadzenia mają WYGLĄDAĆ jak stworzone przez naturę, bez udziału człowieka.
Tymczasem w ogrodzie ekologicznym liczą się przede wszystkim ekologiczne metody pielęgnacji zieleni, czyli rezygnacja ze sztucznych nawozów i chemicznych środków ochrony roślin na rzecz organicznych zamienników i dawnych zasad uprawy wspierających bioróżnorodność. Te ekouprawy mogą być śmiało prowadzone na geometrycznych zagonach.
Oczywiście najlepiej byłoby iść na całość, czyli założyć ogród wyglądający jak dzieło natury, a potem dbać o niego według zasad ekologii. Wracając do tematu: zanim założysz ogród, musisz go najpierw zaprojektować.
.
Jak zaprojektować ogród w zgodzie z naturą?
Wyobraź sobie dzika łąkę albo naturalny las. Rośliny są różnorodne, zarówno pod względem wielkości i pokroju, jak i kolorystyki czy botanicznej przynależności. Kwitną w różnych terminach, więc zawsze jest na co popatrzeć, ale bez wrażenia przesytu. Próżno tu szukać wszelkich udziwnień: kanciastych kształtów, idealnej symetrii, nienaturalnie wybarwionych liści czy równiutko przystrzyżonego, jednolicie zielonego trawnika. Są za to ruch, dźwięk i zapachy: wiatr porusza trawy i delikatne zioła, słychać śpiew ptaków, powietrze wypełnia aromat miododajnych kwiatów, nad którymi roi się od owadów.
.
Jak to wszystko przełożyć na zasady projektowania ogrodów? Najlepiej krok po kroku i od ogółu, do szczegółu.
Krok 1: Jak stworzyć projekt ogrodu naturalistycznego?
W tym poście przedstawiłem podstawowe sposoby planowania układu ogrodu i kształtów rabat. Spośród nich oczywistym wyborem do ogrodu naturalistycznego jest układ swobodny: nieregularny i asymetryczny, ale jednocześnie spójny i zrównoważony. Mile widziane są łukowate ścieżki lub ich brak.
Przy planowaniu nasadzeń weź pod uwagę istniejące ukształtowanie posesji. Idealnie równa, płaska powierzchnia to w naturze rzadkość. Nawet, jeśli skarpy nie są tak naprawdę dziełem przyrody, ale efektem ubocznym równania terenu pod budowę domu, być może uda się je naturalistycznie zaaranżować.
W projekcie naturalistycznego ogrodu warto uwzględnić elementy wodne, najlepiej ruchome. Być może zainspiruje Cię wartki strumyk z kaskadą, wpadający do malowniczego oczka w Ogrodzie Wodnym. Przykłady (nie tylko) naturalistycznych oczek wodnych możesz zobaczyć w tym poście.
.
Zanim przejdziemy dalej wspomnę, że Partnerami tego postu są:
.
Krok 2: Jak zaprojektować naturalistyczną rabatę?
Naturalistyczna rabata powinna mieć nieregularny, opływowy kształt. Stawiaj na miękkie, wijące się linie, ale koniecznie dostosuj je do skali nasadzeń (w przeciwnym razie brzeg rabaty zacznie przypominać falbankę).
Układ roślin na rabacie naturalistycznej powinien być zróżnicowany, w miarę możliwości piętrowy. Nie mam na myśli totalnego chaosu i zbieraniny wszystkiego, co Ci wpadnie do głowy lub pod ręką. W naturze gatunki powtarzają się na określonym terenie i wzajemnie przeplatają. Mniejsze występują w niewielkich grupach, a okazalsze pojedynczo lub po kilka. Staraj się to odwzorować, planując rośliny na naturalistycznej rabacie.
Naturalistyczna rabata jest czymś żywym i dynamicznym, a przez to ciekawym. Zmienia się z czasem, zarówno w skali jednego sezonu, jak i z biegiem lat. Rośliny kwitną, przebarwiają się i owocują w różnych terminach, rozrastają się w różnym tempie. Tu i ówdzie coś się wysieje, gdzie indziej zaniknie. Nie walcz z tym i pozwól naturze działać, ale w granicach rozsądku. Trzymaj rękę na pulsie: reaguj, jeśli jakiś gatunek nadmiernie się rozpanoszy i zacznie wypierać pozostałe.
.
Krok 3: Jakie wybrać rośliny do naturalistycznego ogrodu?
W swojej najczystszej formie ogród naturalistyczny powinien składać się wyłącznie z lokalnej flory, czyli rodzimych gatunków występujących w okolicy. W praktyce przy projektowaniu nasadzeń w naturalistycznym stylu przyjmuje się mniej rygorystyczne zasady.
- Wybieraj gatunki i odmiany o nieregularnym pokroju i „dzikim” wyglądzie. Unikaj typowo ogrodowych odmian o fikuśnie wybarwionych liściach i ogromnych, pełnych kwiatach w jaskrawych kolorów. Postaw na botaniczne formy roślin w stonowanych odcieniach, bez celowania w jedną, konkretną barwę. Spokojnie możesz pozwolić sobie na jeden lub kilka gatunków o wyrazistej barwie, ale przepleć je zielenią traw i chmurkami drobnokwiatowych bylin.
- Zrezygnuj z formowanych krzewów, strzyżonych żywopłotów i geometrycznych obwódek. Ogranicz do minimum formy pienne (np. róże szczepione na pniu).
- Natura ma różne oblicza, a naturalistyczny styl różne odmiany. Przemyśl, czy chcesz wzorować się na lesie, łące, stawie, a może górskim zboczu? Jeśli masz dużą posesję, możesz w różnych jej częściach zaaranżować leśny zakątek, półdziką łąkę kwietną, wrzosowisko, oczko wodne i naturalistyczny skalniak. W żadnym razie nie łącz gatunków z różnych siedlisk na jednej rabacie i zawsze kieruj się ich wymaganiami względem nasłonecznienia, wilgotności czy gleby.
- Polski ogród naturalistyczny to nie miejsce dla egzotyków: palmy, figowce araukarie się tu nie sprawdzą. Nawet, jeśli nie chcesz ograniczać się do rodzimej flory, roślinność powinna być dostosowana do klimatu.
- Opcją naturalistycznego stylu są ogrody inspirowane dzikimi ekosystemami niespotykanymi w Polsce. Najbardziej typowym przykładem jest rabata preriowa, z jeżówkami, werbeną patagońską i trawami ozdobnymi.
.
Warto wiedzieć
Ogród naturalistyczny jest przyjazny dla środowiska, zwłaszcza owadów i ptaków. Wielogatunkowe rabaty kwitną stopniowo, od wiosny do jesieni, więc pszczołom nigdy nie brakuje pokarmu. Co więcej, botaniczne formy i dzikie odmiany roślin tworzą pojedyncze kwiaty, z nektarem i pyłkiem łatwo dostępnymi dla owadów. Po kwitnieniu zawiązują owoce i nasiona lubiane przez ptaki i drobne ssaki.
.
Krok. 4: Jaki trawnik do naturalistycznego ogrodu?
Powiem krótko: maksymalnie dziki. Koszony rzadko, nieodchwaszczany, nawożony wyłącznie rozdrobnionym pokosem lub kompostem. Modna obecnie łąka kwietna ma zasadniczą wadę: nie da się po niej chodzić, nie niszcząc kwiatów. Nie musisz z niej rezygnować, ale w miejscach narażonych na deptanie zasiej mieszankę traw i bylin odpornych na deptanie. Alternatywnie wysiej niezbyt gęsto rekreacyjną mieszankę trawnikową i poczekaj, aż dzikie kwiaty same się pojawią.
Krok 5: Jakie wybrać nawierzchnie do naturalistycznego ogrodu?
Przede wszystkim postaw na nawierzchnie przepuszczalne i nie przesadzaj z ich ilością: stosuj je tylko tam, gdzie to konieczne. W naturalistycznym ogrodzie najlepiej prezentują się nawierzchnie z naturalnych materiałów, takich jak drewno i kamień. Sprytna alternatywą są praktycznie niewidoczne, dyskretne obrzeża plastikowe. Do ściółkowania użyj naturalnej kory sosnowej zamiast sztucznie barwionych zrębków drewna. Jeśli wolisz kamienie, postaw na kolorowy żwir lub korę gnejsową zamiast bielutkiego grysu. Elementy małej architektury powinny mieć naturalistyczne lub przynajmniej proste, tradycyjne formy i spokojne kolory. Te same zasady dotyczą wyposażenia, m. in. mebli ogrodowych. Jeśli koniecznie chcesz wprowadzić jakieś dodatkowe dekoracje, wybierz raczej stosunkowo delikatne żurawie niż barokowe aniołki, że o krasnalach ogrodowych nie wspomnę.
.
Inspiracje z polskich ogrodów w naturalistycznym stylu
Ogród naturalistyczny jest miejscem idealnym do wypoczynku: pozwala odciąć się od sztywnych reguł codziennego świata, na rzecz sielskiej atmosfery i bliskości natury. Podróżując Busem, miałem szczęście podziwiać ten styl na żywo w wielu polskich ogrodach. Mam nadzieję, że zdjęcia przedstawione w tym poście dostarczą Ci inspiracji, przydatnych przy projektowaniu Twojego własnego naturalistycznego ogrodu. Albo chociaż rabaty – naturalistyczne kompozycje dobrze wyglądają w zestawieniu ze stylem rustykalnym, angielskim, a nawet nowoczesnym!
- Jak zaprojektować ogród naturalistyczny? Inspiracje z polskich ogrodów - 22 stycznia 2025
- Rośliny do oczka wodnego w ogrodzie – inspiracje i sprawdzone gatunki - 19 stycznia 2025
- Najciekawsze ogrodowe inspiracje - 16 stycznia 2025
