W poście postaram się wyjaśnić Ci w prostych słowach, czym dokładnie jest szczepienie roślin i dlaczego jest takie ważne, a także pokażę, jak samodzielnie przeprowadzić je z pomocą profesjonalnego narzędzia, jakim jest sekator do szczepień.
W dobie pandemii słowo „szczepienie” przewijało się przez media w nieskończoność. Spokojnie – w tym poście chodzi o zupełnie inny rodzaj szczepienia. Mianowicie o uszlachetnianie drzew i krzewów, czyli zaszczepianie zrazu odmiany szlachetnej na podkładce.
Niemal wszystkie drzewa owocowe, a także większość piennych form krzewów (w tym ozdobnych) dostępnych w szkółkach i centrach ogrodniczych tak naprawdę składa się z dwóch zrośniętych ze sobą roślin: podkładki i odmiany szlachetnej. No dobrze, ale po co to całe zamieszanie, nie łatwiej posadzić od razu odmianę szlachetną? Niby łatwiej, ale efekty pójścia na łatwiznę byłyby mizerne.
.
Co daje szczepienie?
Na początek musisz zrozumieć dwa podstawowe pojęcia:
- Podkładka – siewka lub ukorzeniona nieszlachetna odmiana, która tworzy dobrze rozwinięty system korzeniowy, a przez to wydajnie pobiera z gleby wodę i sole mineralne. Duże znaczenie ma siła wzrostu podkładki: w sadownictwie często stosuje się podkładki skarlające, uzyskując niskie, witalne drzewka owocowe rozpoczynające owocowanie już w pierwszych latach po posadzeniu.
- Odmiana szlachetna – odmiana tworząca duże, smaczne owoce, a w przypadku roślin ozdobnych obficie i wyjątkowo dekoracyjnie kwitnąca, mająca ozdobne liście lub pędy albo oryginalny pokrój (np. płaczący).
W przypadku drzew owocowych do podkładki zwykle należą dolna część pnia oraz korzenie, natomiast górna część pnia pochodzi od odmiany szlachetnej. W miejscu zrośnięcia się obu komponentów takiej roślinnej hybrydy powstaje charakterystyczne zgrubienie na pniu. Uzyskane drzewko posiada najlepsze cechy podkładki i odmiany: plonuje obficie, rodzi dorodne, pyszne owoce, rośnie zdrowo, a przy tym zachowuje niski wzrost. W przypadku piennych krzewów (owocowych i ozdobnych) do podkładki należą cały pień oraz korzenie, natomiast odmiana ozdobna tworzy koronę.
.
A czy wiesz, że…
Najczęściej podkładka należy do tego samego gatunku co odmiana szlachetna (szczepienie jabłoni domowej na innej jabłoni domowej) lub bisko spokrewnionego gatunku (szczepienie śliwy domowej na śliwie ałyczy). Niewykluczone są też wariacje z łączeniem ze sobą zrazu i podkładki należących do odlegle spokrewnionych gatunków lub nawet różnych rodzajów. Szczepienie gruszek na wierzbie nie jest co prawda możliwe, za to często szczepi się gruszę domową na pigwie. Innym przykładem jest szczepienie robinii akacjowej na karaganie syberyjskiej.
.
Jak samodzielnie przeprowadzić szczepienie?
Sam zabieg szczepienia wykonuje się pod koniec zimy, na przełomie lutego i marca, tuż przed rozpoczęciem wegetacji. Najpierw musisz pobrać od odmiany szlachetnej zraz (a najlepiej kilka), czyli zdrewniały pęd z wyraźnie wykształconymi pąkami. Możesz to zrobić już późną jesienią, na przełomie listopada i grudnia, a przez zimę przechować w chłodnym, ciemnym miejscu przysypane wilgotnym piaskiem, ewentualnie w lodówce owinięte wilgotnym materiałem i folią. Druga opcja to pobranie zrazów na przedwiośniu, bezpośrednio przed szczepieniem. Upewnij się, że ścięte pędy są zdrowe, nieuszkodzone i nieprzemarznięte.
Co do podkładki, możesz kupić ukorzenioną kwalifikowaną podkładkę lub po prostu siewkę danego gatunku, samemu je wysiać sezon wcześniej lub ostatecznie ukorzenić pęd „dziczka”. Inna opcja to użycie jako podkładki dorosłego drzewa i „doszczepienie” na nim kolejnej odmiany.
Dobrze, załóżmy, że masz już zraz i podkładkę. Musisz teraz przyciąć dolną część zrazu i górną część pędu głównego podkładki tak, aby ich średnice były identyczne i do tego powierzchnia styku obu komponentów była jak największa. Zraz i podkładka muszą pasować do siebie jak puzzle.
Tylko jak to zrobić? Metod stosowanych przez profesjonalnych szkółkarzy jest kilka, wszystkie wymagają wprawy i polegają z grubsza na precyzyjnym docinaniu obu części super ostrym nożem.
Brzmi skomplikowanie, ale, jak obiecałem na początku, da się to zrobić znacznie prościej. Kluczem, a właściwie wytrychem, do sukcesu jest profesjonalny sekator do szczepień, który w zasadzie wykona całą robotę za Ciebie. Zanim wyjaśnię Ci, jak używać tego narzędzia, krótko je opiszę.
.
Co to jest sekator do szczepień?
Sekator do szczepień to profesjonalne dwufunkcyjne narzędzie, solidnie wykonane ze stali osadzonej w obudowie z wytrzymałego tworzywa.
Posiada ergonomiczne uchwyty oraz blokadę, która zapobiegnie przypadkowemu otwarciu się sekatora w kieszeni czy torbie.
W komplecie z sekatorem są trzy wymienne stalowe wkładki do szczepienia o różnych kształtach: V i U (jedna jest już zamontowana), a także zapasowa podkładka do ich mocowania. Każda wkładka ma ostrza z dwóch stron. Gdy pierwsze się stępi, wystarczy je wymontować, obrócić o 180 stopni i ponownie zamontować. Cała czynność wymaga odkręcenia zaledwie jednej śrubki.
Narzędzie posiada też funkcję normalnego sekatora nożycowego o ząbkowanych ostrzach – przyda się, gdy zechcesz przyciąć zbędne gałązki.
Ostatnim elementem zestawu jest specjalna elastyczna taśma do zabezpieczania miejsca szczepienia przed bakteriami, grzybami i niekorzystnymi warunkami pogodowymi.
.
Jak samodzielnie za pomocą sekatora do szczepień przeprowadzić szczepienie?
- Umieść dolny koniec zrazu prostopadle do szczęk nożyc sekatora do szczepień w siodełku w kształcie litery „U”. To banalnie proste, bo boczna krawędź uchwytu jest wyprofilowana w łódeczkę. Wykonaj cięcie, ściskając uchwyty (jak w normalnym sekatorze).
- Powtórz tę samą czynność z górnym końcem podkładki.
- Połącz jak puzzle oba przycięte komponenty, tak by powierzchnie nacięć ściśle do siebie przylegały.
- Zabezpiecz miejsce połączenia zrazu z podkładką, owijając je taśmą dołączoną do zestawu.
- Jeśli zraz jest długi, przytnij go do długości kilku oczek (pąków) i zabezpiecz miejsce cięcia maścią ogrodniczą. Dzięki temu ograniczysz ryzyko infekcji chorób i zabezpieczysz zraz przed wysychaniem.
Gotowe. Teraz pozostaje Ci już tylko poczekać kilka tygodni, aż oba komponenty się porządnie zrosną.
.
Podsumowując
Jak widzisz, szczepienie roślin może być dziecinnie proste i sprowadza się do 4-5 prostych czynności. Warunek to profesjonalne narzędzie, czyli specjalny sekator do szczepień. Dzięki niemu nacięcie na zrazie i podkładce idealnie do siebie pasują, a ponadto sama czynność trwa znacznie krócej i nie wymaga wprawy ani specjalnej sprawności manualnej. W końcu omija Cię cała dłubanina z docinaniem końcówek zrazu i podkładki, bo sekator do szczepień robi to za Ciebie w mniej niż sekundę.
- Nawóz na lato? GP Lato! Czyli ochrona i pielęgnacja trawnika w ekstremalnych warunkach - 25 lipca 2024
- Bluszcz – idealne pnącze zimozielone - 24 lipca 2024
- Nawóz z pokrzywy – jaki wybrać, jak go stosować w ogrodzie i dlaczego warto? - 24 lipca 2024
