Choroby i szkodniki w sadzie zdarzają się co roku. Z drugiej strony, wielu problemom można zapobiec, wykonując wiosenne opryski drzew owocowych. W tym poście dowiesz się, kiedy i jak je prawidłowo wykonać.
Lepiej zapobiegać, niż leczyć – ta zasada sprawdza się również w sadzie. Oczywiście nie chodzi o to, by pryskać czym popadnie na zapas”. Wiosenne opryski drzew owocowych mają sens tylko, jeśli wykonuje się je we właściwych terminach w prawidłowy sposób i w uzasadnionych przypadkach.
.
Po co wykonuje się opryski drzewek owocowych na wiosnę?
Wiosenne opryski drzew owocowych wykonuje się z różnych powodów. Można je podzielić na 3 główne rodzaje:
Ochrona: profilaktyczne opryski środkami ochrony roślin mają na celu zapobiec pojawieniu się najczęstszych chorób i szkodników drzew owocowych. Należy je wykonywać z umiarem i rozwagą. W dalszej części postu wyjaśnię dokładnie, co mam na myśli.
Zapylanie – Oprysk specjalnymi preparatami w fazie kwitnienia pozwala uzyskać owoce bez udziału owadzich zapylaczy. Jak to możliwe, wyjaśniłem szczegółowo w poście pt: Jak zapylić rośliny bez pszczół, więc jeśli jesteś zainteresowany, możesz do niego sięgnąć
Nawożenie – Oprysk nawozem dolistnym, silnie rozcieńczonym, pozwala błyskawicznie dostarczyć roślinom składniki odżywcze. Ta metoda daje szybsze efekty niż nawożenie doglebowe, ponadto pozwala ograniczyć zużycie nawozów. Więcej na ten temat przeczytasz w poście „Nawożenie dolistne”.
.
Wiosenne opryski w sadzie a ekologia
Nadużywanie sztucznych nawozów i środków ochrony roślin doprowadziło do skażenia środowiska – to fakt. Z drugiej strony, całkowita rezygnacja z oprysków to wątpliwe rozwiązanie. Jeśli szkodniki i patogeny będą miały możliwość swobodnego rozwoju, dojdzie do inwazji lub epidemii. Wówczas albo będzie trzeba podjąć spóźnioną walkę za pomocą całych ton pestycydów, albo poddać się walkowerem i patrzeć, jak najeźdźcy pozbawiają Cię całego plonu. W krańcowych przypadkach osłabione drzewka owocowe mogą już nie odzyskać sił i po prostu zamrą
Tymczasem prawidłowy oprysk wykonany zanim choroba zdąży się rozwinąć, albo szkodnik namnożyć, pozwala pokonać problem w zarodku, zużywając minimalną ilość chemicznych preparatów lub całkowicie z nich rezygnując na rzecz naturalnych środków ochrony roślin.
Oprysk w sadzie warto wykonać szczególnie, jeśli w poprzednim sezonie drzewa zmagały się z chorobami i szkodnikami. Wówczas wiesz, czego się możesz spodziewać i w związku z tym łatwiej dobierzesz odpowiedni preparat do profilaktycznego oprysku wiosną.
.
Kiedy pryskać drzewa owocowe na wiosnę?
Terminy wykonywania wiosennych oprysków w sadzie są ruchome i nie da się ich odgórnie wyznaczyć z dużym wyprzedzeniem. Optymalny moment sięgnięcia po opryskiwacz zależy od fazy rozwojowej rośliny. Jak pewnie nieraz zauważyłeś, ta sama roślina z roku na rok kwitnie w różnych terminach, zależnie od warunków pogodowych. Przebieg wegetacji zależy również od lokalizacji. Przykładowo, gdy we Wrocławiu jabłonie już kończą kwitnienie, w znacznie chłodniejszych Suwałkach mogą jeszcze nawet nie zdążyć otworzyć pąków.
Warunki pogodowe wpływają na działanie preparatów i możliwość wykonania oprysku. Zbyt niska temperatura (poniżej 6°C), opady i wiatr to dostateczne powody, by przełożyć zabieg na inny termin. Idealne warunki do wykonywania oprysków w sadzie panują w bezwietrzny i bezdeszczowy dzień, przy pochmurnej pogodzie. Bezpośrednie, silne nasłonecznienie może zmienić działanie preparatu, na niekorzyść roślin.
.
Wiosenne terminy oprysków drzew owocowych
Biorąc pod uwagę przebieg wegetacji, wyróżnia się fazy rozwoju liści i kwiatów, do których należy dostosować terminy oprysków w sadzie. Nie będę wymieniał nazw konkretnych preparatów, ponieważ lista dostępnych i zarejestrowanych środków ochrony roślin nieustannie się zmienia. Niemniej znajomość zalecanych terminów zwalczania najczęstszych chorób i szkodników drzew owocowych pomoże Ci znaleźć odpowiedni oręż – ekologiczny lub chemiczny.
Faza nabrzmiewania pąków:
- opryski preparatami miedziowymi przeciwko chorobom grzybowym (np. mączniak prawdziwy, brunatna zgnilizna drzew pestkowych) i bakteryjnym (np. rak bakteryjny)
- oprysk preparatami olejowymi na zimujące formy szkodników (m. in. przędziorki, tarczniki, miseczniki)
Początek rozwoju liści:
- Oprysk na choroby grzybowe (parch, mączniak) preparatami miedziowymi i siarkowymi
- oprysk na mszyce, jeśli się pojawią już na tak wczesnym etapie
Faza zielonego pąka:
- Przerwa w opryskach. W razie potrzeby, ręczne zbieranie liściożernych gąsienic, jeśli jakieś wypatrzysz.
Faza różowego pąka (u jabłoni) i faza białego pąka (pozostałe drzewa owocowe)
- Oprysk przeciwko rdzy gruszy
- oprysk na mączniaka
- Opryski przeciwko brunatnej zgniliźnie drzew pestkowych
- Oprysk na gąsienice (np. zwójki, namiotniki)
- Oprysk na owocnicę jabłkową (odpowiada za robaczywienie jabłek)
- Oprysk na mszyce – warto sięgnąć np. po ekologiczne preparaty na bazie czosnku
Początek kwitnienia i po kwitnieniu
- Oprysk na choroby grzybowe (parch, mączniak, brunatna zgnilizna, kędzierzawość liści brzoskwini) – polecam środki miedziowe, siarkowe oraz wyciągi z czosnku
- Oprysk na choroby bakteryjne (rak bakteryjny)
- Oprysk na owocnicę jabłkową (dobrze działa ekologiczny wyciąg z wrotyczu)
.
Warto wiedzieć
W okresie kwitnienia najlepiej unikać oprysków środkami ochrony roślin, zwłaszcza insektycydami, ze względu na obecność pszczół i innych zapylaczy. Jeśli z jakiegoś powodu okażą się konieczne, należy wykonać zabieg rano lub wieczorem, czyli przed lub po oblocie pożytecznych owadów. Jednocześnie kwitnienie to jedyny właściwy moment na oprysk preparatami poprawiającymi zawiązywanie owoców, więc nie chowaj opryskiwacza.
.
Czym pryskać drzewa owocowe?
Na pytanie „Czym pryskać drzewka owocowe?” można odpowiedzieć na dwa sposoby.
Wybór preparatu
Polecam Ci ekologiczne środki ochrony roślin. Dla poprawy skuteczności zabiegu dobrze jest stosować je w połączeniu z mydłem ogrodniczym.
- Na choroby grzybowe drzew owocowych dobrze działają preparaty miedziowe oraz siarkowe, a także roślinne wyciągi z czosnku.
- Oprysk na mszyce i inne szkodniki drzew owocowych warto wykonać z zastosowaniem ekologicznych wyciągów roślinnych, np. z wrotyczu.
- Oprysk olejowy pomaga na uciążliwe szkodniki, takie jak „opancerzone” tarczniki i miseczniki, a także przędziorki. Oczywiście nie pryska się czystym olejem, lecz preparatem olejowym lub parafinowym, rozcieńczonym do postaci wodnej emulsji.
Wybór opryskiwacza
Jeśli planujesz wykonać opryski drzew owocowych, postaraj się o odpowiedni opryskiwacz. Nie ma sensu wysilać się z małym, ręcznym opryskiwaczem – chyba, że dopiero co posadziłeś jedno lub kilka drzewek. Większe rośliny wymagają użycia potężniejszego sprzętu, czyli opryskiwacza z lancą, o pojemności adekwatnej do liczby i rozmiaru drzew w sadzie.
Moim faworytem jest duży, profesjonalny opryskiwacz Orion Super. To sprzęt marki Kwazar, który wiernie mi służy już od wielu lat. Wystąpił m. in. w tym poście z 2022 roku. Ta długowieczność i niezawodność nie powinna dziwić: jak wszystkie opryskiwacze od tego producenta, Orion Super został wykonany z materiałów najwyższej jakości, odpornych na środki chemiczne i wyjątkowo wytrzymałych na uszkodzenia mechaniczne. Wiem, co mówię, bo Orion już raz spadł mi z drabiny i nic mu się nie stało.
Specjalny pierścień u podstawy opryskiwacza gwarantuje stabilność nawet na nierównych powierzchniach oraz chroni zbiornik na ciecz roboczą przed uszkodzeniami. Z boku zbiornika znajduje się przezroczysty pasek poziomu cieczy, dzięki któremu możesz łatwo ocenić, ile płynu pozostało w opryskiwaczu. Szeroki lejek ułatwia napełnianie opryskiwacza oraz jego czyszczenie po zakończeniu oprysku.
Opryskiwacz ciśnieniowy Orion Super dostępny w czterech wersjach, różniących się pojemnością zbiornika: 3l, 6l, 9l i 12l. Sam opryskiwacz jest lekki, ale po napełnieniu swoje waży. Ale spokojnie – wygodny pas nośny zapewnia komfort zarówno podczas wykonywania oprysku, jak i podczas transportu. Zawór bezpieczeństwa umożliwia regulację ciśnienia w opryskiwaczu.
Podstawowym wyposażeniem tego modelu jest teleskopowa lanca z włókna szklanego, której długość można regulować w zakresie 0,6-1,2 m. Dzięki temu możesz wykonać oprysk mniejszych drzewek owocowych bez wchodzenia na drabinę.
To nie koniec możliwości: opryskiwacz Orion Super można łączyć z innymi końcówkami, m. in. lancą teleskopową o długości 3 lub 5 m (idealne w przypadku wyższych drzew) oraz przyłączami z 3 lub 5 dyszami (przydatne do oprysków upraw rzędowych). Wymienna jest również sama rękojeść – jak widzisz, doposażyłem swój Orion w rękojeść z manometrem, który umożliwia kontrolowanie ciśnienia cieczy, blokadą ułatwiającą pracę przy długotrwałych zabiegach oraz specjalnym filtrem zapobiegającym przedostawaniu się zanieczyszczeń do końcówki rozpylającej.
.
Podsumowując
Wiosenne opryski drzew owocowych to obok cięcia kluczowy zabieg w sadzie na początku sezonu. Jeśli to możliwe, staraj się ograniczyć do ekologicznych środków ochrony roślin, a po chemiczne pestycydy sięgaj w ostateczności. Jeśli chodzi o terminy oprysków drzew owocowych, nie zaglądaj w kalendarz, lecz przyjrzyj się roślinom i oceń, w jakiej fazie znajdują się ich kwiaty i liście. A gdy nadejdzie odpowiedni moment, chwyć za porządny opryskiwacz i do dzieła!
.
.
Post we współpracy z marką Kwazar
- Wiosenne opryski drzew owocowych - 23 kwietnia 2025
- Górskie siedlisko, czyli busem przez polskie ogrody SEZON 8 – OGRÓD 2 - 22 kwietnia 2025
- Coś z niczego: tanie obrzeża trawnikowe i ściółkowanie kartonami - 18 kwietnia 2025
