Marzą Ci się wczasy pod palmami? Możesz się nimi cieszyć przez cały sezon, nie ruszając się z domu… a właściwie z ogrodu. To nie żadne bajery, mrozoodporne palmy do ogrodu istnieją naprawdę! A konkretnie szorstkowiec Fortunego.
Palmy kojarzą się z egzotyką, wakacjami, upałem, beztroską i dalekimi podróżami. Wszystko się zgadza, choć nie do końca. Nie musisz daleko podróżować ani nawet ruszać się z własnego ogrodu, by podziwiać palmy na żywo. Ba, możesz śmiało wyciągnąć się pod palmą na leżaku, zapominając o troskach codzienności! Nie chodzi tu o wystawianie na zewnątrz doniczkowych palm hodowanych w domu, choć i to ma sens. Istnieje pewien gatunek palmy na tyle wytrzymały, byś mógł go uprawiać w ogrodzie na stałe. A jest to…
.
Szorstkowiec Fortunego: mrozoodporna palma
Szorstkowiec Fortunego (Trachycarpus fortunei) pochodzi z górskich regionów Chin, gdzie rośnie na wysokości do 2400 m n.p.m. Z natury jest więc przyzwyczajony do chłodnego, wilgotnego lata oraz mroźnej zimy, czyli klimatu typowego dla wysokich gór. Przymrozki, a nawet silniejsze mrozy i śnieg to dla tej palmy żadna nowość, dlatego zaskakująco dobrze radzi sobie w polskich ogrodach. W naturze szorstkowiec dorasta do 15-20 m, w Polsce rośnie wolno i jego wysokość rzadko przekracza 3 m. Szukając bajery do ogrodu, musisz wiedzieć, że jest nazywany palmą wachlarzową z powodu charakterystycznych, wachlarzowatych, głęboko powcinanych liści. Każdy z nich może mieć blisko 1 m długości i średnicy!
Wyrastają z tzw. kłodziny, czyli grubego, prostego pnia pokrytego brązowymi włóknami. W ciepłym klimacie szorstkowiec tworzy oryginalne jaskrawożółte kwiatostany, jednak u nas przeważnie nie zakwita. Nic straconego: egzotyczny wygląd, niepodobny to żadnej typowej rośliny ogrodowej, przykuwa uwagę od razu i na dobre. Po prostu obok palmy rosnącej na trawniku nie sposób przejść obojętnie. Dlatego jeśli lubisz niecodzienne bajery do ogrodu, szorstkowiec to coś dla Ciebie!
.
Jak uprawiać?
Szorstkowiec ma pewne wymagania. W tropikalnym klimacie toleruje półcień, ale w Polsce musi mieć pod dostatkiem słońca. Lubi zaciszne, ciepłe stanowiska osłonięte od wiatru. Preferuje żyzne, dobrze przepuszczalne, lekko kwaśne gleby. Jeśli zdecydujesz się (przynajmniej początkowo) uprawiać go w dużej donicy, najlepszym podłożem będzie gotowa ziemia do palm. Toleruje przejściową suszę, a upały przekraczające 40oC to dla niego pestka.
Teraz najważniejsze: szorstkowiec jest mrozoodporny, przy czym jego wytrzymałość na niskie temperatury rośnie z wiekiem. Młode rośliny mogą przemarzać już przy -10℃, dlatego jeśli kupujesz niewielki okaz palmy, poczekaj z przesadzaniem do gruntu i przez pierwszych kilka zim przechowaj w chłodnym, widnym pomieszczeniu lub szklarni. Starsze, większe okazy tolerują spadki temperatury do ok. -20℃, więc mogą zimować w gruncie. Warunek to porządne zabezpieczenie przed mrozem. Obsyp podstawę pnia (kłodziny) kopczykiem kory, ponadto owiń całą roślinę kilkoma warstwami zimowej agrowłókniny i dodatkowo okryj słomianą matą.
Wstępne bajery mamy już za sobą, więc pora przejść do ogrodu (lub na taras) i pomyśleć, gdzie by tu posadzić szorstkowca.
.
Zanim przejdziemy dalej, polecam Ci podręcznik mojego autorstwa “Jak przejść z ogrodem na TY?”.
To prawdziwa gratka nie tylko dla tych, którzy są dumnymi właścicielami ogrodów, działek czy domów, ale i tych, którzy dopiero myślą o ich zakupie lub budowie. W podręczniku odnajdziesz wszystkie odpowiedzi na najbardziej nurtujące Cię pytania, które będą Ci towarzyszyły od poszukiwań działki do urządzenia lub przebudowy ogrodu. To jedyne opracowanie, które jeszcze bardziej szczegółowo niż na blogu, w prosty, praktyczny i oparty na przykładach sposób, tłumaczy zawiłe sprawy geodezyjne, granic działek i problemów z tym związanych, niwelacji terenu i samodzielnego, kompleksowego zaprojektowania i wykonania ogrodu.
Jestem przekonany, że podręcznik pomoże Ci nie tylko rozwiązać szereg problemów, ale również może przyczynić się do oszczędności Twojego czasu, nerwów i pieniędzy.
.
Pomysłowe aranżacje
1. Na trawniku
Nie jest to może nic odkrywczego, ale prawdziwe bajery do ogrodu powinny być jak najlepiej wyeksponowane. A gdzie egzotyczny rarytas, taki jak szorstkowiec, byłby lepiej widoczny, niż rosnąc bezpośrednio na trawniku? Nic go tu nie przysłania i można go podziwiać z każdej strony, z bliska i z daleka. Gdy szorstkowiec jest jeszcze młody, możesz po prostu ustawić na murawie donicę z palmą. Po kilku latach, gdy zdecydujesz się wysadzić go do ogrodu na stałe, koniecznie zadbaj o warstwę drenażu na dnie dołka. Dobrym pomysłem, który warto zaczerpnąć z tego ogrodu, jest poduszka lawendy otaczająca podstawę pnia szorstkowca. Nie tylko wygląda ładnie (zwłaszcza latem, gdy kwitnie), ale przede wszystkim zapewnia dodatkową ochronę dla korzeni palmy w okresie mrozów. Oczywiście, nie eliminuje to konieczności porządnego okrycia rośliny na zimę!
.
Warto wiedzieć
Jeśli lubisz egzotyczne rarytasy, prawdopodobnie spodoba Ci się sagowiec odwinięty (Cycas revoluta). Na pierwszy rzut oka jest podobny do palmy, ale należy do zupełnie innej rodziny. To żywa skamielina: sagowce wyewoluowały już ponad 200 mln lat temu, a powyższy gatunek przetrwał do dziś w lasach Japonii. Sagowiec rośnie bardzo wolno, rocznie wypuszcza tylko 1-2 liście i przyrasta najwyżej o kilka centymetrów. Latem najlepiej czuje się na zewnątrz, ale przed nadejściem przymrozków trzeba go wnieść do pomieszczenia.
.
2. Na żwirowej rabacie
Założenie jest to samo, co w przypadku trawnika: szorstkowiec powinien być w centrum uwagi, w dobrze widocznym miejscu. Żwir lub grys mają w tym przypadku tę przewagę nad trawą, że wygląda mniej swojsko, bardziej kojarzy się z plażą i palmami. Szorstkowiec ma wnieść do ogrodu nutę egzotyki, więc ze żwirem mu „do twarzy”. Lepsze jest wrogiem dobrego, więc raczej nie próbuj zastępować żwiru (albo grysu) piaskiem. Ten ostatni źle sprawdza się jako ściółka: szybko zarasta, miesza się z glebą i rozwiewa go wiatr. Sąsiadami szorstkowca są tutaj kunsztownie formowane żywotniki, które w zestawieniu z palmą nabierają uroku śródziemnomorskich pinii. Geograficznie szorstkowiec i żywotnik nie mają ze sobą nic wspólnego, ani tym bardziej z Morzem Śródziemnym, ale w końcu chodzi o wakacyjny klimat, prawda?
.
Myślisz o wyjątkowym, ciepłym i klimatycznym domu w cenie kawalerki?
.
3. Nad wodą
Szorstkowiec dobrze znosi suche powietrze, ale preferuje średnią wilgotność. Sadząc go w pobliżu zbiornika wodnego, zapobiegniesz ewentualnemu zasychaniu końcówek liści w czasie suszy i upałów. Ten okaz jest jeszcze bardzo młody, rośnie w donicy i najbliższą zimę spędzi pod dachem, ale w przypadku palm zimujących w gruncie wilgotne powietrze okazuje się dodatkowym zabezpieczeniem przed siarczystym mrozem. Jeśli chodzi o sąsiedztwo, tutaj szorstkowcowi towarzyszą dwa egzotyczne rarytasy: araukaria chilijska i sośnica japońska, a także mnóstwo roślin popularnie sadzonych w ogrodzie, m.in. funkia, kaczeniec, języczka pomarańczowa, kostrzewa sina i jałowce.
.
4. Na tarasie
Dopóki szorstkowiec jest jeszcze na tyle mały, że mieści się w donicy, możesz go w sezonie śmiało uprawiać na tarasie. Zresztą, latem słoneczny taras to doskonałe miejsce również dla palm uprawianych przez resztę roku w mieszkaniu, takich jak widoczny na zdjęciu daktylowiec kanaryjski. Idealnie pasują tu ratanowe meble, dodatki utrzymane w stonowanych kolorach oraz spłowiałe drewno jako nawierzchnia tarasu oraz użyte do budowy skrzynki na kwiaty. Mile widziane są również marynistyczne akcenty.
.
5. Przy kąciku wypoczynkowym
Bajery do ogrodu są po to, by sprawiać radość. Jeśli chcesz się nimi w pełni nacieszyć, posadź je w miejscu, gdzie często przebywasz i lubisz spędzać czas wolny. Kącik wypoczynkowy to idealna lokalizacja. Ten szorstkowiec jak na razie rośnie w donicy, ale za kilka lat będzie mógł na stałe trafić do gruntu i spoglądać z góry na ogrodową oazę wypoczynku. W tej aranżacji szorstkowiec pięknie wygląda w zestawieniu z miskantem chińskim, a jeśli chodzi o bajery do ogrodu, ciekawym udogodnieniem jest żagiel przeciwsłoneczny, rozpięty nad kącikiem wypoczynkowym. Praktyczna, efektowna i tania ochrona przed słońcem!
.
Natomiast o hydroterapii w ogrodzie oraz jej zaletach, przeczytasz w tym cyklu na blogu.
.
6. W osłoniętym miejscu
Możesz zaryzykować uprawę szorstkowca od samego początku w gruncie, pod warunkiem że posadzisz go w dobrze osłoniętym miejscu. Może to być zaciszny kącik przy południowej ścianie domu, albo, tak jak tutaj, narożnik przy terrarium i wybiegu dla żółwi.
.
Podsumowując
Mrozoodporna palma sama w sobie stanowi atrakcję i wprowadza do ogrodu powiew egzotyki. W pierwszych latach uprawy bywa kłopotliwa, ale takie bajery jak szorstkowiec są warte każdych starań!
- Kolorowe meble ogrodowe - 25 listopada 2024
- Jak osłonić taras? - 24 listopada 2024
- Ogród symetryczny i liryczny, czyli busem przez polskie ogrody SEZON 7 – OGRÓD 18 - 22 listopada 2024
Witam. Ciekawy artykuł, lecz zawierający nieprawdziwe informacje. Nie przypisuję tu złej woli autorowi, pewnie skopiował je z internetu albo od sprzedawców. Otóż trachykarpus fortunei nie toleruje -20 nawet zawinięty. Może gdzieś jakaś palma przeżyła i krótkotrwałe -20 ale nie bez uszkodzeń. Przy – 14 następuje defoliacja i właściwie już po palmie. Zawsze można kupić następną, sprzedawcy zacierają ręce.
Pozdrawiam serdecznie,
Waldemar Kuźma, od 12 lat uprawiający palmy w ogrodzie
Pozwolę się nie zgodzić… Wiedza nie z internetu, a moich doświadczeń. Na własne oczy widziałem okazy we Wrocławiu czy okolicach Krakowa – w terenach podgórskich, gdzie doskonale radzą sobie w gruncie. A temperatura w ostatnich latach na pewno bywała niższa niż -20st. Dowód? Ten ogród: https://zogrodemnaty.pl/rustykalne-siedlisko-z-kolekcja-roslin/
Panie Tomku, jakie to pana doświadczenie jak podał pan przykład cudzych palm? Mogę podać przykłady kilku palm które nie przeżyły – 15 c, i je widziałem. Na jaki adres wysłać zdjecia? Inne przykłady;
https://natemat.pl/292037,chroberz-szkola-wyciela-drzewa-i-posadzila-palme-chodzi-o-zmiane-klimatu
http://www.wyspiarzniebieski.pl/aktualnosci/4638,1,palmy-nie-poddaly-sie-zimie.html
https://www.dziennikwschodni.pl/krasnik/koniec-egzotyki-w-krasniku-wyrwa-palmy,n,1000151102.html
Nie ma już żadnej z tych palm,
Moja palma ma ponad 5 metrów i jest kwitnąca z nasionami ma się świetnie. Bo nigdy nie czuła temperatury mniejszej niż – 10. I taka temperaturę jako minimalną dla trachykarpusa dużego w dobrym stanie przez krótki czas rekomedowałbym w PL. Że coś jest mrozoodporne, nie znaczy, ze każde mrozy zniesie.
Pozdrawiam Waldemar Kuźma
Panie Waldemarze oczywiście dziękuję za głos eksperta, to cenne uwagi. Tym bardziej, że słane z innego zakątka Polski.
Natomiast tak na marginesie zapytam: może w Pana ogrodzie moglibyśmy zrobić wizytę busa? 🙂
Byłaby okazja do wymiany doświadczeń, a może i zainicjowania jakiegoś cyklu artykułów o egzotycznych roślinach…
Myślę, że sporo zależy też od stanowiska. We Wrocławiu na osłoniętym stanowisku szorstkowce zimują kopczykowane korą, pod kilkoma warstwami agrowłókniny, owinięte matą i z rozstawiona miniszklarnią z folii, ale BEZ dogrzewania i maja sie dobrze od lat. Przy czym stanowisko jest osłonięte z każdej strony, bardzo zaciszne.
Doskonale sobie radzą bo są okrywane agrowłókniną i ogrzewane kablem grzejnym albo są stawiane ogrzewane budki ze styropianu lub poliwęglanu.
Jedyna palma która teoretycznie nie wymaga okrywania na zimę to Rhapidophyllum hystrix dorosła, mam ją w ogrodzie od 2 lat, jedną zimmę była budka styropianowa bez ogrzewania a poprzedniej zimy bez zabezpieczenia i wygląda ładnie, przybyło pare liści .