Zimozielone liście, gęsty pokrój i wybitna odporność na częste strzyżenie i formowanie – to idealne tworzywo dla ogrodnika z duszą artysty rzeźbiarza. Warto mieć bukszpan w ogrodzie, bo jego aranżacje przykuwają wzrok przez cały rok.
Aby tradycji stało się zadość, na początek kilka słów o tytułowym bohaterze tego postu.
Bukszpan wieczniezielony (Buxus sempervirens) to, zgodnie z nazwą, wiecznie zielony krzew o bardzo gęstym, zwartym pokroju. Jest długowieczny, w korzystnych warunkach może żyć nawet kilkaset lat. Co prawda, jego kwiaty i owoce są niepozorne, bez wartości dekoracyjnej, ale nadrabia to całoroczną urodą drobnych skórzastych listków i możliwością niemal nieograniczonego formowania.
.
W naturze, czyli Azji Zachodniej, północnej Afryce i ciepłych regionach Europy, osiąga do 6-8 m wysokości. W Polsce rośnie wolniej – najwyższe kolumnowe odmiany, takie jak ‘Graham Blandy’ i ‘Notata’, dorastają do 3-4 m. Nie brak też karzełków: popularna karłowa odmiana ‘Suffruticosa’ osiąga do ok. 1 m wysokości, a ‘Herrenhausen’ tylko 40 cm. Istnieją też odmiany o barwnym ulistnieniu: ‘Elegantissima’ ma kremowo obrzeżone liście, ‘Aureomarginata’ ze złotym marginesem, a ‘Golden China’ początkowo złote, późnym latem żółtolimonkowe, jesienią zaś żółtopomarańczowe.
.
Bukszpan w ogrodzie – uprawa
Bukszpan lubi zaciszne, ocienione stanowiska, ale toleruje też pełne nasłonecznienie. Poradzi sobie prawie w każdej glebie, z wyjątkiem skrajnie suchych lub podmokłych, jednak preferuje umiarkowanie wilgotne, żyzne podłoża bogate w wapń. Dobrze znosi okresy suszy i zanieczyszczenie powietrza, a w dobie ocieplenia klimatu nie musi się już bać mrozów. Warto zdecydować się na bukszpan w ogrodzie i zaplanować jego aranżacje, bo jest wprost stworzony do formowania. Częste przycinanie pobudza go do zagęszczenia pokroju. Można go strzyc wielokrotnie przez cały sezon, natomiast silniejsze cięcie najlepiej ograniczyć do jednego: dwóch razy w roku, w czerwcu i lipcu.
.
Warto wiedzieć
Bukszpan to ideał? Nie do końca. Od kilkunastu lat nęka go plaga azjatyckiej ćmy bukszpanowej (Cydalima perspectalis). Małe, za to niezliczone gąsienice tych motyli doszczętnie ogołacają krzewy z liści, szybko powodując ich zasychanie i zamieranie. Biorąc pod uwagę, że ten szkodnik może wydać do trzech pokoleń rocznie i nie ma w Polsce naturalnych wrogów, bez Twojej interwencji dni bukszpanu będą policzone. Dlatego gdy tylko zauważysz pierwsze objawy żerowania szkodnika albo dostrzeżesz osobniki w pułapce feromonowej, sięgnij po środki zaradcze, takie jak opylanie mączką bazaltową albo opryski odpowiednio dobranymi preparatami owadobójczymi.
Skoro znasz już najważniejsze informacje na temat tej wszechstronnej rośliny, pewnie zastanawiasz się, jak zaplanować jego aranżacje w ogrodzie. Służę pomocą.
.
Zanim przejdziemy dalej, polecam Ci podręcznik mojego autorstwa “Jak przejść z ogrodem na TY?”.
To prawdziwa gratka nie tylko dla tych, którzy są dumnymi właścicielami ogrodów, działek czy domów, ale i tych, którzy dopiero myślą o ich zakupie lub budowie. W podręczniku odnajdziesz wszystkie odpowiedzi na najbardziej nurtujące Cię pytania, które będą Ci towarzyszyły od poszukiwań działki do urządzenia lub przebudowy ogrodu. To jedyne opracowanie, które jeszcze bardziej szczegółowo niż na blogu, w prosty, praktyczny i oparty na przykładach sposób, tłumaczy zawiłe sprawy geodezyjne, granic działek i problemów z tym związanych, niwelacji terenu i samodzielnego, kompleksowego zaprojektowania i wykonania ogrodu.
Jestem przekonany, że podręcznik pomoże Ci nie tylko rozwiązać szereg problemów, ale również może przyczynić się do oszczędności Twojego czasu, nerwów i pieniędzy.
.
Bukszpan w ogrodzie – aranżacje
Bukszpan bez strzyżenia i podcinania traci na urodzie. Jednocześnie to właśnie te zabiegi sprawiają, że nabiera naprawdę wyjątkowego wyglądu. Dlatego planując aranżacje bukszpanu w ogrodzie warto przemyśleć, jaki kształt zamierzasz mu nadać. Jeśli nie czujesz się zbyt pewnie w temacie formowania roślin, zacznij od prostych geometrycznych brył.
1. W kształcie kuli
Bukszpan ma z natury zaokrąglony, zwarty pokrój, dlatego forma kuli wydaje się w jego przypadku intuicyjnym, logicznym rozwiązaniem. Możesz poprzestać na jednej kuli, wkomponowanej w rabatę z traw, bylin i innych krzewów
albo powtarzać bukszpanowe kule wielokrotnie, w mniej lub bardziej symetryczny sposób.
.
2. Jako obwódka
Rząd bukszpanów posadzonych blisko siebie wkrótce zewrze szeregi. Stąd już tylko krok do zmienienia go w zieloną wstęgę ciągnącą się wzdłuż rabaty, ścieżki albo wokół pojedynczego drzewa. Obwódka z bukszpanu może mieć ostre krawędzie lub, przeciwnie, miękko zaokrągloną formę.
.
3. Misterna spirala
To już wyzwanie dla doświadczonych użytkowników sekatora i nożyc. Do tego celu trzeba wybrać wysoki, gęsty okaz bukszpanu o pokroju zbliżonym do stożka. Przed rozpoczęciem cięcia warto przywiązać do czubka rośliny gruby sznurek, następnie owinąć nim krzew w taki sposób, by wyznaczyć przebieg spirali. Dzięki temu unikniesz błędów podczas formowania – wystarczy, że będziesz podążał sekatorem czy nożycami zgodnie z przebiegiem sznurka, kierując się od podstawy krzewu ku górze.
Ponieważ bukszpan rośnie stosunkowo wolno, do roli spirali znacznie częściej wybierane są żywotniki i jałowce.
Niemniej w przypadku silnie rosnących i kolumnowych odmian bukszpanu sztuka formowania spirali ma szanse się udać.
.
4. Kontury parterów ogrodowych
To w zasadzie wariacja na temat obwódki o skomplikowanym przebiegu. Jak już wspominałem w poście na temat lawendy, parter ogrodowy to rabata wypełniona ornamentem z roślin ozdobnych ułożonych według określonego wzoru. Bukszpan, zamiennie z cisem i sporadycznie z innymi gatunkami krzewów, tworzy zimozielone kontury tej roślinnej kolorowanki, natomiast rolę „farbek” odgrywają przeważnie kwitnące byliny, rośliny jednoroczne, krzewinki, półkrzewy i niskie krzewy.
.
Myślisz o wyjątkowym, ciepłym i klimatycznym domu w cenie kawalerki?
.
5. Labirynt
Labirynty z żywopłotów były popularną przypałacową atrakcją w epokach renesansu i baroku. Dziś można je zwiedzać w parkach, ogrodach botanicznych i pokazowych, m.in. w Dobrzycy, Koszalinie, Łodzi i Zielonej Górze. Niewielki roślinny labirynt, o boku długości kilku, kilkunastu metrów, możesz z powodzeniem stworzyć we własnym ogrodzie. Do tego celu nadaje się bukszpan, a także cis, berberys, buk, grab i inne gęste krzewy odporne na formowanie. Jak widzisz, bukszpan w ogrodzie może być nie lada atrakcją, a takie aranżacje są atrakcją i dla dzieci, i dla dorosłych.
.
6. Żywopłot
Czyli po prostu wysoka obwódka, na przykład biegnąca wzdłuż ogrodzenia. Do jej wykonania nadają się kolumnowe odmiany bukszpanu, takie jak ‘Fastigiata’, ‘Green Mountain’ albo ‘Graham Blandy’. Tak czy inaczej, musisz uzbroić się w cierpliwość: bukszpanowy żywopłot osiąga 1 m wysokości dopiero po ok. 10 latach.
.
7.1 Roślina okrywowa
To dość nietypowe zastosowanie bukszpanu. Niemniej niskie odmiany dobrze nadają się do tego celu. Wystarczy, że posadzisz je gęsto i będziesz je systematycznie przycinał, skracając pędy rosnące w górę (np. na wysokości 20 cm), a pozostawiając wszystkie boczne odgałęzienia. Po jakimś czasie stworzą zimozieloną darń.
.
Natomiast o hydroterapii w ogrodzie oraz jej zaletach, przeczytasz w tym cyklu na blogu.
.
Z czym go łączyć?
Bukszpan, jako krzew zimozielony o atrakcyjnym pokroju (nadanym mu przez Ciebie za pomocą nożyc i sekatora), jest wymarzonym kompanem dla roślin tracących liście na zimę, atrakcyjnych tylko przez określoną część roku.
Takimi jak magnolia,
Pęcherznica kalinolistna,
buk,
klon palmowy,
modrzew i śliwa Pissarda
albo hortensje.
Bukszpan pięknie wygląda również wśród traw ozdobnych. Jego gęsta zielona bryła ciekawie kontrastuje ze zwiewnym pokrojem traw.
Oczywiście, nic nie szkodzi na przeszkodzie, abyś łączył bukszpan z innymi roślinami zimozielonymi, takimi jak bluszcz,
cyprysik, juka i żywotnik,
różanecznik
albo sosna.
Świetnie sprawdza się także w połączeniu z roślinami w inny sposób „zimoatrakcyjnymi”, takimi jak dereń biały o szkarłatnych pędach oraz wrzosiec krwisty kwitnący na przedwiośniu.
Bukszpan w ogrodzie i jego aranżacje dobrze prezentują się posadzone przy granicy murków i nawierzchni, na przykład wzdłuż podjazdu, ścieżki albo schodów.
Świetnie wygląda posadzony po dwóch stronach wejścia do domu, jako całoroczna dekoracja.
Kulisty bukszpan sprawia zabawne wrażenie w sąsiedztwie kamienia lub ozdobnej kuli, które powtarzają jego kształt.
Szmaragdowa zieleń bukszpanu efektownie kontrastuje z jasnym tłem fasady domu.
.
Podsumowując
Bukszpan można stosować w ogrodzie na bardzo wiele sposobów. Jeśli masz wprawę w formowaniu i jesteś cierpliwy, możesz z niego wyczarować abstrakcyjne żywe rzeźby. Natomiast z regularnym strzyżeniem obwódki z bukszpanu poradzi sobie nawet kompletny laik, po raz pierwszy trzymający nożyce ogrodowe w dłoniach.
- Najciekawsze betonowe ozdoby do ogrodu - 21 listopada 2024
- Zimowanie roślin w szklarni z poliwęglanu - 19 listopada 2024
- Stare rzeczy w ogrodzie , czyli busem przez polskie ogrody SEZON 7 – OGRÓD 17 - 15 listopada 2024
W tym roku wycięłam największe bukszpany z powodu ćmy bukszpanowej.Nie dałam rady z nią walczyć.Co z tego, że ja robię oprysk, skoro na trawnikach miejskich nikt się tym nie zajmuje i dalej mamy pasożyta.