Jedni widzą w nich uniwersalne, niewymagające rośliny atrakcyjne cały rok, inni uważają je za oklepany klasyk, wszędobylski i niezmienny niezależnie od pory roku, a przez to nudny. Tuje w ogrodzie można kochać albo nienawidzić. Być może aranżacje przedstawione w tym poście sprawią, że spojrzysz na tuje łaskawszym okiem.
Na początek trzeba wyjaśnić podstawową kwestię: „tuja” to potoczna nazwa żywotnika (Thuja), pochodząca od łacińskiego określenia tej rośliny. Niemniej, o ile słowo „żywotnik” dla niewtajemniczonych może brzmieć tajemniczo, słysząc o tujach, nawet kompletny laik wyobraża sobie rząd szmaragdowozielonych identycznych stożków, czyli klasycznych szmaragdów (żywotników ‘Smaragd’).
Jest w tym nuta fałszu: faktycznie, ‘Smaragd’ to zdecydowanie najpopularniejsza odmiana żywotnika, ale jednocześnie jedna z bardzo wielu, często różniących się między sobą jak ogień i woda.
.
Warto wiedzieć
Żywotniki są zaliczane do roślin iglastych, jednak nie posiadają igieł. Ich pędy są ściśle pokryte drobnymi zimozielonymi łuskami. Latem żywotnik tworzy mnóstwo drobnych szyszeczek, które rozchylają się szeroko po dojrzeniu.
.
W Polsce uprawiane są dwa gatunki tui: żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) oraz żywotnik olbrzymi (Thuja plicata). Ten ostatni zgodnie z nazwą w swoich rodzimych stronach, czyli Ameryce Północnej, jest potężnym drzewem dorastającym do ponad 60 m wysokości. W naszym klimacie najstarsze okazy żywotnika olbrzymiego, spotykane czasem w parkach, dorastają maksymalnie do około 30 m, co i tak należy uznać za imponujący wynik.
Żywotnik zachodni w naturze jest trzykrotnie niższy od poprzedniego gatunku, a większość jego ogrodowych odmian to formy karłowe. Nie dotyczy to ‘Smaragda’, który po 10 latach osiąga do 2,5-3 m wysokości i 0,7 m średnicy, a jego docelowy wzrost to około 8 m.
Złocistym odpowiednikiem tej odmiany jest ‘Golden Smaragd’.
Typowo żywopłotową odmianą, z której często tworzy się formowane zielone żywopłoty, jest ‘Brabant’. W wieku 10 lat osiąga 3,5 m wysokości i 1,5 m średnicy, a stare egzemplarze dorastają do około 15 m.
Mało znana odmiana ‘Litomyśl’ ma jajowaty pokrój (2,5 m wysokości przy 1-1,3 m średnicy), wyróżniają ją pstrokate dwubarwne pędy pokryte zielonymi i kremowymi łuskami. Na zdjęciu sąsiaduje z cyprysikiem groszkowym ‘Filifera Aurea’ o jaskrawożółtych nitkowatych pędach.
Długie, cienkie pędy podobne do zwisających sznurków można znaleźć również u tui. Oferuje je m.in. żywotnik ‘Filiformis’. Rośnie powoli, po wielu latach przybiera formę szerokiego stożka o wysokości 1,5-2 m.
Tuja ‘Whipcord’ to karzełek o sznurowatych pędach i kopulastym pokroju. Z reguły jest szczepiona na pniu
Bardzo popularną karłową odmianą jest ‘Danica’, która bez formowania sama z siebie przybiera kształt kuli. Nawet po wielu latach jej wymiary rzadko przekraczają 0,5 m.
Również ta odmiana ma swoją złotą wersję, nazwaną adekwatnie ‘Golden Danica’.
.
Warto wiedzieć
Pędy żywotników drewnieją słabo, głównie w środkowej części przylegającej do pnia, dlatego żywotniki doskonale znoszą częste cięcie i strzyżenie. Świetnie nadają się na żywopłoty oraz żywe rzeźby, tzw. topiary.
.
Zanim przejdziemy dalej, polecam Ci podręcznik mojego autorstwa “Jak przejść z ogrodem na TY?”.
To prawdziwa gratka nie tylko dla tych, którzy są dumnymi właścicielami ogrodów, działek czy domów, ale i tych, którzy dopiero myślą o ich zakupie lub budowie. W podręczniku odnajdziesz wszystkie odpowiedzi na najbardziej nurtujące Cię pytania, które będą Ci towarzyszyły od poszukiwań działki do urządzenia lub przebudowy ogrodu. To jedyne opracowanie, które jeszcze bardziej szczegółowo niż na blogu, w prosty, praktyczny i oparty na przykładach sposób, tłumaczy zawiłe sprawy geodezyjne, granic działek i problemów z tym związanych, niwelacji terenu i samodzielnego, kompleksowego zaprojektowania i wykonania ogrodu.
Jestem przekonany, że podręcznik pomoże Ci nie tylko rozwiązać szereg problemów, ale również może przyczynić się do oszczędności Twojego czasu, nerwów i pieniędzy.
.0
Wspomnę również, że post możesz zobaczyć także w wersji filmowej, w której głosu udziela moja 17- letnia Córka:
,.
Odmiany żywotników można by wymieniać bez końca. Kanon podstawowych już znasz, więc przejdę do sedna: tuje w ogrodzie sadzi się po to, by tworzyć z nich całorocznie atrakcyjne aranżacje.
- Szpaler wzdłuż ogrodzenia
Na osiedlach domów jednorodzinnych i szeregowych taki widok można podziwiać niemal na co drugiej posesji. Rząd identycznych żywozielonych stożków żywotników ‘Smaragd’, posadzonych wzdłuż ogrodzenia, osłania przed wiatrem, słońcem oraz ciekawskimi spojrzeniami przechodniów i sąsiadów. Ta odmiana zachowuje regularny, stożkowy pokrój praktycznie bez formowania. Czasem trzeba tylko tu i ówdzie przyciąć niesforny pęd wyrastający w nieodpowiednim kierunku. Aby tuje ‘Smaragd’ utworzyły szpaler, a jednocześnie ich sylwetki pozostały wyraźnie widoczne, należy je posadzić w odstępach co około 80 cm. Stanowią efektowne zimozielone tło dla roślin o barwnych kwiatach lub jasnym ulistnieniu.
Zamiast tworzyć szpaler z samych tui, możesz je sadzić naprzemiennie z jałowcami o kolumnowym pokroju, na przykład z niebieskawym jałowcem skalnym ‘Skyrocket’.
Tuje w ogrodzie można z powodzeniem łączyć z innymi odmianami tui, tworząc kolorowe aranżacje.
Tuje ‘Smaragd’ wyglądają bardzo ciekawie posadzone na przemian z niskimi drzewkami o kulistych koronach i kontrastowym ulistnieniu, takimi jak klon pospolity ‘Purple Globe’.
.
- Efektowni soliści
Tuje w ogrodzie sadzone pojedynczo, ale w sąsiedztwie innych gatunków roślin, wzbogacają aranżacje wyrazistym zimozielonym akcentem. Tuja ‘Brabant’ zimą przyciąga wzrok, gdy po funkiach i czosnkach zostają co najwyżej uschnięte resztki.
Na tej rozległej rabacie tuje posadzone w kilku miejscach wprowadzają pewien rytm.
Tutaj tuja ‘Smaragd’ największego znaczenia nabiera wiosną, gdy jednoroczne aksamitki dawno znikną, a trawy ozdobne i hortensje zostaną nisko przycięte.
A tu dwie tuje ‘Smaragd’ i jedna ‘Brabant’ stoją naprzeciw pęcherznicy kalinolistnej.
Nawet pojedynczy okaz tui ‘Smaragd’ może stanowić tło dla rośliny wyraźnie kontrastującej barwą ulistnienia, na przykład dla czerwonolistnego klonu ‘Purple Globe’.
Albo jednorocznego starca popielnego, którego nazwa mówi sama za siebie.
Kolorowe berberysy niezawodnie odznaczają się na tle szmaragdowego odcienia tui.
Pojedynczy ‘Smaragd’ jest świetnie widoczny na tle białej ściany, sam stanowiąc kontrastowe tło dla hakonechloi ‘All Gold’.
.
Myślisz o wyjątkowym, ciepłym i klimatycznym domu w cenie kawalerki?
.
- Na rabatach
Karłowe odmiany z ‘Danicą’ na czele bez trudu zmieszczą się na rabatach wśród innych niskich krzewów oraz bylin. Przykładem może być rabata z azalią, rozplenicą i zadrzewnią ‘Variegata’.
Stosując tuje w ogrodzie, aranżacje warto tworzyć na zasadzie kontrastu. Przykładem jest tuja ‘Danica’ o gęstym kulistym pokroju zestawiona z trzcinnikiem ostrokwiatowym o tysiącach cieniutkich, sztywno wyprostowanych kwiatostanów.
Na tej wielogatunkowej rabacie można podziwiać grę kontrastowych kolorów. Dwie tuje ‘Golden Smaragd’ stanowią przeciwwagę dla niebieskiego świerka kłującego, a dwie zielone tuje ‘Danica’ sprawiają, że czerwonopurpurowy odcień berberysów Thunberga wydaje się jeszcze wyraźniejszy.
.
- Żywe rzeźby
Tuje w ogrodzie to bardzo wdzięczny surowiec rzeźbiarski. Sekator i nożyce do żywopłotu wystarczą, by nawet amator uformował z ‘Brabanta’ drzewko z kulistą koroną.
Alternatywą jest bałwanek albo kilka mniej lub bardziej regularnie ułożonych kulek.
Gdy nabierzesz wprawy, możesz spróbować wyczarować z tui ‘Smaragd’ spiralę.
.
Natomiast o hydroterapii w ogrodzie oraz jej zaletach, przeczytasz w tym cyklu na blogu.
.
Podsumowując
Tuje w ogrodzie i aranżacje z ich udziałem wcale nie muszą być nudne. Do wyboru masz dziesiątki różnorodnych odmian, w dodatku za pomocą nożyc i sekatora możesz nadawać swoim tujom niepowtarzalne kształty. A co, jeśli podczas cięcia coś pójdzie nie tak? Spokojnie, tuje nie zęby, odrosną…
- Ogród symetryczny i liryczny, czyli busem przez polskie ogrody SEZON 7 – OGRÓD 18 - 22 listopada 2024
- Najciekawsze betonowe ozdoby do ogrodu - 21 listopada 2024
- Zimowanie roślin w szklarni z poliwęglanu - 19 listopada 2024
