W zgodzie z naturą, pełen życia, bez chemii… Jak stworzyć ogród ekologiczny i czym on dokładnie jest?
Co to znaczy ogród ekologiczny? Niby ogólne założenia są każdemu znane, ale z konkretami bywa gorzej. Słowo „ekologia” stało się obecnie bardzo modne i często jest nadużywane. To nie to samo co „natura”, „przyroda” ani „ochrona środowiska”, choć ma z nimi wiele wspólnego.
Mówiąc w skrócie:
Ekologia to nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody, badająca zależności między żywymi organizmami (biocenozą) i środowiskiem nieożywionym (biotopem). Innymi słowy, stara się wyjaśnić, jak „działa” świat. Łączy w sobie wiedzę z wielu różnych dziedzin, m. in. biologii, zoologii, botaniki, geologii oraz wspomnianej ochrony środowiska (sozologii).
Idąc tym tropem, ekologiczny ogród to ogród wzorowany na prawidłowo funkcjonujących, naturalnych ekosystemach, wykorzystujący naturalne procesy zachodzące w przyrodzie i szanujący prawa wszystkich jej mieszkańców (nie tylko ludzi). Co to oznacza w praktyce?
Pisząc, że ekologiczny ogród ma funkcjonować jak ekosystem, podkreślam, że chodzi o ekosystem naturalny i prawidłowo funkcjonujący. Zgodnie z równaniem ekosystem = biotop (świat nieożywiony) + biocenoza (żywe organizmy). Miniaturowym ekosystemem można nazwać nawet akwarium zamieszkiwane przez samotną złotą rybkę. Tyle, ze ta rybka szybko zakończy żywot, jeśli jej nie nakarmisz i od czasu do czasu nie wymienisz wody. Prawidłowo działający ekosystem musi być w stanie trwać stabilnie latami, przy minimum ingerencji z zewnątrz. Jak to przełożyć na tworzenie ogrodów?
.
Ogród ekologiczny – zasady projektowania i uprawy
Ogród ekologiczny powinien być od podstaw zaprojektowany na wzór złożonego, naturalnego ekosystemu, zgodnie z kilkoma podstawowymi założeniami:
Bioróżnorodność – to podstawa projektowania ekoogrodów. Nie chodzi tylko o posadzenie wielu różnych, dowolnych gatunków roślin! Tak, jak naturalny ekosystem, eko ogród powinny zamieszkiwać organizmy z trzech grup:
- Producenci – organizmy samożywne, czyli (głównie) rośliny. To one produkują materie organiczną, korzystając wyłącznie z zasobów środowiska (wody, słońca, dwutlenku węgla, minerałów z podłoża)
- Konsumenci – organizmy cudzożywne, czyli zwierzęta. Konsumują żywą materie wyprodukowaną przez rośliny lub zjadają inne organizmy (zwierzęta, grzyby, etc.)
- Reducenci – mikroorganizmy rozkładające martwą materię organiczną (szczątki roślin i zwierząt). Oprócz dżdżownic zaliczają się do nich rozmaite grzyby i bakterie, nie tylko te żyjące w kompostowniku. Więcej na ten temat dowiesz się z postu o pożytecznych mikroorganizmach w ogrodzie.
Różnorodność pociąga za sobą różnorodność! Im więcej różnych gatunków roślin rośnie w ogrodzie, tym więcej różnych zwierząt i grzybów do nich dołączy. Nie ograniczaj się tylko do jednej grupy roślin, np. traw ozdobnych – w eko ogródku powinny rosnąć obok siebie drzewa, krzewy, byliny, rośliny jednoroczne, krzewinki i pnącza. A także rośliny wodne, jeśli na terenie posesji znajduje się oczko.
Ogród ekologiczny tętni życiem! Pełno w nim ptaków, owadów, małych ssaków, a przy odrobinie szczęścia również gadów i płazów. Aby tak się stało, na terenie posesji muszą się znaleźć różnorodne siedliska: stosy gałęzi, gęste żywopłoty, kępy wysokiej trawy itd. Nieodzowne są różne źródła pokarmu dla dzikiej fauny, m.in. owocujące krzewy i miododajne kwiaty.
Samowystarczalność – a przynajmniej dążenie do samowystarczalności. Ideałem byłoby stworzenie ogrodu, w który stanowi zamknięty system: wszystkie odpady są wykorzystywane na miejscu, np. zmieniają się w organiczne nawozy, ściółki i środki ochrony roślin. Zwykle to niemożliwe, jeśli zużywasz część ogrodowej produkcji (np. zbierasz warzywa, owoce). Niemniej wszystko, co wprowadzasz z zewnątrz, powinno być naturalne.
Natura zamiast chemii – Stosuje się kompost, gnojówki roślinne i inne organiczne zamienniki mineralnych nawozów, zastępuje chemiczne pestycydy ekologicznymi środkami ochrony roślin, najczęściej przygotowanymi na bazie roślinnych wyciągów. W ekologicznej ochronie upraw pomagają również drapieżne owady, pożyteczne grzyby oraz rośliny odstraszające szkodniki. Zamiast włóknin z tworzyw sztucznych, wykorzystuje się organiczne ściółki, takie jak słoma, kora sosnowa, biowełna.
Naturalne metody uprawy – W ogrodzie uprawianym w duchu ekologii stosuje się płodozmian oraz uprawy współrzędne, wysiewa i przekopuje zielone nawozy. Ogromne znaczenie ma ochrona gleby, czyli przykrywanie jej organicznymi ściółkami lub roślinnością okrywową oraz dbanie o jej żyzność i naturalną strukturę. Przydatny do tego jest kompost, otrzymywany z ogrodowych i domowych bioodpadów.
Dbałość o wodę i atmosferę – elementem ekologii w ogrodzie jest oszczędzanie wody, m. in. poprzez zbieranie deszczówki, ściółkowanie gleby i rozsądne podlewanie. Użytkowanie i pielęgnacja ekoogrodu powinna generować minimalną ilość zanieczyszczeń. W związku z tym warto postawić na urządzenia oszczędzające energię. Przykładem może być oświetlenie solarne, montaż paneli fotowoltaicznych na dachu altany czy garażu albo rezygnacja z detergentów na rzecz ekologicznych środków do mycia narzędzi.
.
Jaki nie jest ogród ekologiczny?
Ogród naturalistyczny i ekologiczny to nie to samo! Więcej na ten temat znajdziesz w poście „Jak zaprojektować ogród naturalistyczny”. Ekologiczny ogród nie musi wizualnie przypominać naturalnego siedliska, za to musi funkcjonować w zgodzie z naturą. Kształt rabat czy bieg ścieżek nie mają znaczenia – grządki mogą być geometryczne, mogą mieć dowolny kształt i kolor, pod warunkiem, że nie stosujesz na nich chemii, zasilasz kompostem zamiast mineralnymi nawozami, ściółkujesz, łączysz różne gatunki…
Ekologia nie oznacza chaosu i zacofania! Wręcz przeciwnie – w ogrodzie ekologicznym warto łączyć tradycyjne metody uprawy ze współczesnymi technologiami, pomagającymi zredukować negatywny wpływ na środowisko. Przykładami są oszczędny system nawadniający, betonowe warzywniki wypełniane warstwowo, nowoczesne szklarnie i szczepionki mikoryzowe.
Ogród w zgodzie z naturą może być jednocześnie piękny, funkcjonalny i tani w utrzymaniu, do tego dostarczający świeże plony przez cały sezon. Jak stworzyć taki ideał? Projektowanie ekologicznych ogrodów to proces złożony, wymagający fachowej wiedzy i doświadczenia. Mimo to każdy może się tego nauczyć!
.
Akademia Anielskich Ogrodów uczy, jak zaprojektować ogród ekologiczny i jak go uprawiać
Akademii Anielskich Ogrodów to ekologiczny projekt krzewienia wiedzy o tym, jak uprawiać ekologiczny ogród i jak przetwarzać plony. Właściciele, Państwo Kamila i Bogdan Kasperscy dzielą się swoim doświadczeniem i uczą, jak planować eko-ogrody i hodować zdrową żywność. W kursie można uczestniczyć na żywo lub przez internet.
Dowodem na to, że wiedzą, co mówią, jest Projekt Anielskie Ogrody, czyli w pełni ekologiczny przydomowy ogród o powierzchni 0,5 ha, stworzony od zera. Jest dostępny dla zwiedzających oraz odbywają się w nim warsztaty ekouprawy i ekologicznego stylu życia.
Anielskie Ogrody to prawdziwy raj na ziemi! Rośnie w nich ponad 600 gatunków roślin oraz mieszkają niezliczone ptaki, gady, płazy, ssaki, owady (że o mięczakach, grzybach i bakteriach nie wspomnę).
W pięknym otoczeniu dojrzewają ekologiczne owoce i warzywa, pachną zioła i kwiaty, wokół których nieustannie uwijają się pożyteczne owady. Nic tu się nie marnuje: resztki zmieniają się w nawozy oraz ściółki, a nasiona i sadzonki pozyskuje się z własnych upraw, ponadto na części rabat stosuje się samowysiewanie się roślin.
W Anielskich Ogrodach tradycja płynnie łączy się z nowoczesnością. Prowadzone są eksperymenty mające na celu wskazanie jak najbardziej ekologicznych, a zarazem jak najmniej pracochłonnych sposobów upraw. Uprawy na wałach permakulturowych i rabatach podwyższonych, a tuż obok grządki bez przekopywania oraz jedyne w swoim rodzaju „Ogrody sferyczne”. To innowacyjne szklarnie w formie kopuły geodezyjnej, zasilanej energią słoneczną. Na podgrzewanych rabatach i w donicach od wczesnej wiosny do późnej jesieni plonują warzywa, owoce i zioła, uprawiane zgodnie z zasadami ekologii.
.
Podsumowując
Raj na ziemi istnieje! Jest nim ogród ekologiczny Anielskie Ogrody. Jak do niego trafić? Wystarczy skontaktować się z właścicielami i wybrać do Budachowa w województwie lubuskim. A jeśli nie masz na to czasu, Anielscy Ogrodnicy podzielą się wiedza online i szczegółowo wytłumaczą, jak stworzyć ekologiczny ogród.
.
.
Post we współpracy z marką Anielskie Ogrody
- Jak stworzyć ogród ekologiczny? - 28 lutego 2025
- Naturalnie 3 w 1: roślinne opryski na szkodniki, choroby i wzmocnienie - 26 lutego 2025
- Jaki robot koszący do ogrodu przydomowego? - 24 lutego 2025
