Są takie miejsca w ogrodzie, gdzie trawnik się nie sprawdzi. Świetną alternatywą są rośliny okrywowe. W tym poście znajdziesz gatunki polecane zamiast trawnika na różne stanowiska.
Trawnik jest integralną częścią prawie każdego ogrodu, jednak wśród morza zalet ma również pewne wady i ograniczenia. Zielony dywan wymaga sporo pielęgnacji, która zajmuje czas i generuje koszty. Regularne koszenie, nawożenie i nawadnianie w okresach suszy to absolutna podstawa, a do tego dochodzą jeszcze takie zabiegi, jak aeracja, wertykulacja, dosiewka czy wałowanie. Poza tym trawnik nie sprawdzi się w cieniu, na suchych, ubogich, piaszczystych czy kamienistych glebach, w miejscach podmokłych ani na nierównym terenie. No dobrze, ale jaka jest alternatywa? Co zamiast trawnika? Spokojnie – nie jesteś skazany na beton, żwir ani inne kamienie, choć jest to jakieś rozwiązanie. Niemniej nawet w tzw. trudnych miejscach możesz postawić na zieleń! Rośliny okrywowe zamiast trawnika to idealne rozwiązanie! Przygotowałem dla Ciebie zestawy gatunków polecanych na różne stanowiska jako alternatywa dla trawy.
.
Warto wiedzieć
Rośliny okrywowe, inaczej zadarniające, to wszelkie płożące byliny, krzewinki, niskie rozłożyste krzewy i pnącza, które szybko i bujnie rozrastają się wszerz, tworząc zwarte żywe kobierce.
.
Dlaczego warto stosować rośliny okrywowe zamiast trawnika?
Pod względem odporności na deptanie trawnik jest nie do pobicia, ale pozostałe zalety współdzielą z nim rośliny okrywowe, inaczej zadarniające. Zastosowane w formie żywego kobierca ograniczają wysychanie i erozję gleby, zwiększają retencję wody w podłożu, nawilżają, natleniają i oczyszczają powietrze. Jednocześnie decydując się na rośliny okrywowe zamiast trawnika, zyskujesz wiele dodatkowych korzyści.
- Rośliny okrywowe oferują ogromną różnorodność form wzrostu, rodzajów ulistnienia, kolorystyki kwiatów itd., co przekłada się na niemal nieograniczone możliwości aranżacyjne.
- Rośliny okrywowe różnią się wymaganiami, więc znajdziesz wśród nich odpowiednie gatunki na każde stanowisko: słoneczne, cieniste, suche, wilgotne, z zasobną lub ubogą glebą.
- Rośliny okrywowe potrzebują znacznie mniej pielęgnacji niż trawnik, więc zaoszczędzą Ci mnóstwo czasu, wysiłku, wody oraz kosztów.
- Nisko skoszony, jednolicie zielony trawnik jest bezużyteczny dla owadów zapylających w przeciwieństwie do kwitnących roślin okrywowych.
- Poduchy okrywowych bylin i gąszcz gałązek zadarniających krzewów to wymarzone siedliska dla drobnej fauny.
- Trawnik wygląda mniej więcej tak samo przez cały rok, natomiast rośliny okrywowe nieustannie się zmieniają: kwitną, owocują, przebarwiają się… nie ma szans na nudę!
- Niektóre rośliny okrywowe są przydatne w kuchni jako owoce, przyprawy albo dekoracja dań.
- Rośliny okrywowe, zwłaszcza płożące krzewy i byliny o poduchowatym pokroju, jesienią „pochłaniają” znaczną część liści opadających z drzew. W ten sposób same zaopatrują się w nawóz, a Tobie zaoszczędzają grabienia.
Jak widzisz, rośliny okrywowe zamiast trawnika to z wielu względów doskonałe rozwiązanie. Pod warunkiem że dobierzesz właściwy gatunek na dane stanowisko. To zadanie ułatwią Ci poniższe zestawienia roślin okrywowych o różnych wymaganiach i walorach. Z pewnością znajdziesz wśród nich coś dla siebie!
.
Wspomnę również, że post możesz zobaczyć także w wersji filmowej, w której głosu udziela moja 18- letnia Córka:
.
Rośliny okrywowe odporne na deptanie
W roli nawierzchni boiska trawnika nic nie przebije. Niemniej istnieją rośliny okrywowe odporne na deptanie, którym nie zaszkodzi okazjonalny spacer.
Rozchodniki (Sedum) to zimozielone sukulenty o żelaznej wytrzymałości na suszę, mróz, najgorsze podłoża i totalny brak pielęgnacji. Rozchodniki sześciorzędowy (Sedum sexangulare), ostry (Sedum acre) i biały (Sedum album) tolerują sporadyczne deptanie.
Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum) i wczesna (Thymus praecox) – wytrzymałe, płożące krzewinki o wysokości ok. 10 cm i drobniutkich wiecznie zielonych listkach. Od VI do VIII ich różowofioletowe kwiaty wabią motyle i pszczoły. Kochają pełne słońce i słabe gleby. Tolerują okazjonalne deptanie, są idealne jako zielone fugi!
Karmnik ościsty (Sagina subulata) – bylina tworząca zimozielone poduszeczki przypominające mech. Do czasu: w VI-VIII dziesiątki białych kwiatków rozwiewają wątpliwości. Polecany do słońca i półcienia.
.
Zanim przejdziemy dalej, polecam Ci podręcznik mojego autorstwa “Jak przejść z ogrodem na TY?”.
To prawdziwa gratka nie tylko dla tych, którzy są dumnymi właścicielami ogrodów, działek czy domów, ale i tych, którzy dopiero myślą o ich zakupie lub budowie. W podręczniku odnajdziesz wszystkie odpowiedzi na najbardziej nurtujące Cię pytania, które będą Ci towarzyszyły od poszukiwań działki do urządzenia lub przebudowy ogrodu. To jedyne opracowanie, które jeszcze bardziej szczegółowo niż na blogu, w prosty, praktyczny i oparty na przykładach sposób, tłumaczy zawiłe sprawy geodezyjne, granic działek i problemów z tym związanych, niwelacji terenu i samodzielnego, kompleksowego zaprojektowania i wykonania ogrodu.
Jestem przekonany, że podręcznik pomoże Ci nie tylko rozwiązać szereg problemów, ale również może przyczynić się do oszczędności Twojego czasu, nerwów i pieniędzy.
.
Stokrotka pospolita (Bellis perennis) – niziutka zimozielona roślina dwuletnia, znasz ją na pewno. Nadmienię tylko, że nie obrazi się za nadepnięcie od czasu do czasu.
Tojeść rozesłana (Lysimachia nummularia) – wiecznie zielona bylina do cienia i półcienia. Płoży się tuż przy ziemi, ma do 5 cm wysokości, ale błyskawicznie rozrasta się na boki. Jest nie do zdarcia, znosi nawet deptanie. Kwitnie VI-VII na żółto.
Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea) – płożąca bylina uważana zwykle za chwast. Tymczasem tworzy zimozieloną darń nawet w najmniej sprzyjających miejscach, do tego od IV do VII rozwija mnóstwo miododajnych kwiatów. Jego liście to świetna przyprawa do zup.
.
Rośliny okrywowe zamiast trawnika w słońcu
Na słonecznej kamienistej skarpie murawa ma marne szanse przetrwać, zresztą i tak praktycznie nie da się jej kosić. Nawet na równym, poziomym terenie trawnik w pełnym słońcu bez nawadniania latem żółknie, schnie i rzednie. Rozwiązaniem znacznie bardziej ekonomicznym i prostszym w utrzymaniu są rośliny okrywowe. Wybór światło- i sucholubnych gatunków jest zaskakująco duży.
.
.
Jałowce (Juniperus) – zimozielone krzewy iglaste specjalizujące się w suchych, ubogich i kamienistych glebach. Jako rośliny okrywowe idealne są m.in. jałowiec płożący (Juniperus horizontalis) i nadbrzeżny (Juniperus conferta). Pokładają się po podłożu, przy wzroście 10-30 cm osiągają dziesięciokrotnie większą średnicę.
Rozchodniki (Sedum) – pojawiają się ponownie, bo są tego warte! Rozchodniki ościsty (Sedum rupestre), kaukaski (Sedum spurium) i kamczacki (Sedum kamtschaticum) rozrastają się we wręcz nieprawdopodobnym tempie. To najlepszy sposób na samowystarczalną darń w pełnym słońcu.
.
Rabata ziołowa przy grillu? Rabata ziołowa do ugaszenia pragnienia? Zioła do nadaniu smaku wodzie i herbacie? Zioła jako ozdoby skalniaków? Ziołoterapia w kąciku wypoczynkowym? Doniczka z ziołami jako niezbędnik przy grillu? Rabata ziołowa na szybki efekt wizualny? Zioła na balkonie? Zioła dla zdrowia? Zioła – kwiaty? Interesują Cię te tematy?
.
Rogownica kutnerowata (Cerastium tomentosum) – sucholubna bylina o zimotrwałych srebrzystych liściach. Ma 10-15 cm wysokości, kwitnie V-VI na biało.
Czyściec wełnisty (Stachys byzantina) – bylina o całorocznych, srebrzystych, aksamitnie owłosionych liściach. Susza, mróz, słabe gleby? Dla niego to żaden problem! Kwitnie VI-VIII, osiągając 30-50 cm wysokości.
Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) – światło- i sucholubna krzewinka kwitnąca przez całe lato, istny magnes na pszczoły, trzmiele i motyle. Więcej przeczytasz o niej w tym poście.
Róże okrywowe (Rosa) – to najwytrzymalsza, praktycznie samoobsługowa grupa róż. Skupia niskie odmiany bujnie rozrastające się wszerz. Czołowym przykładem jest seria „wróżek”: ‘Pink Fairy’, ‘Yellow Fairy’, ‘Lovely Fairy’, ‘White Fairy’ i ‘Red Fairy’. Z innych róż okrywowych polecam np. szkarłatną ‘Sommerabend’ i różową ‘Heidi’.
Jeśli masz możliwość przynajmniej okazjonalnego nawadniania, w pełnym słońcu poradzi sobie większość roślin skalnych. Wśród nich są liczne rośliny okrywowe. Z reguły preferują obojętne lub lekko zasadowe, przepuszczalne gleby i są w pełni mrozoodporne.
Płomyk szydlasty (Phlox subulata) – tworzy zimozielone gęste poduchy igiełkowatych listków o wysokości ok. 10 cm. W IV i V szczelnie pokrywa się różowymi lub białymi kwiatami.
Żagwin ogrodowy (Aubrieta x cultorum) – rozwija niziutkie, całoroczne, szarozielone kobierce. W IV-V tonie w purpurowych, białych lub różowych kwiatach.
Smagliczka skalna (Alyssum saxatile) – krzewinka o poduszkowatym pokroju i wzroście 20-30 cm. W IV i V złoci się od setek drobnych kwiatów.
Gęsiówka kaukaska (Arabis caucasica) – przypomina szarozielony dywan grubości 5-10 cm. W III i IV kwitnie obficie na biało.
.
Myślisz o wyjątkowym, ciepłym i klimatycznym domu w cenie kawalerki?
.
Rośliny okrywowe zamiast trawnika w cieniu
Trawy trawnikowe są światłolubne, więc w cieniu murawa rzednie i zarasta mchem. Zastąp ją cieniolubnymi roślinami okrywowymi!
Bluszcz pospolity (Hedera helix) – szybkorosnące zimozielone pnącze, jako roślina okrywowa szybko pokrywa gęstą darnią rozległe obszary. Preferuje wilgoć i próchnicze gleby o lekko zasadowym lub obojętnym odczynie, ale jest bardzo tolerancyjny.
Hortensja pnąca (Hydrangea anomala subsp. petiolaris) i przywarka japońska (Schizophragma hydrangoides) – pnącza o sezonowych liściach, odpowiednie na kwaśne gleby. Od VI rozwijają białe talerzowate kwiatostany.
Barwinki mniejszy (Vinca minor) i większy (Vinca major) – zimozielone, płożące krzewinki o wysokości 15-20 cm. Kwitną IV-VI na fioletowo, niebiesko lub biało. Szukaj odmian o pstrych liściach.
Runianka japońska (Pachysandra terminalis) – krzewinka o skórzastych wiecznie zielonych liściach i wzroście 10-20 cm. Jej kwiaty są białe i dość niepozorne, za to nie wymaga nawożenia ani podlewania.
Pragnia syberyjska (Waldsteinia ternata) – superwytrzymała zimozielona bylina o żółtych kwiatach (V-VI) i czerwonych owocach. Dorasta do 10-20 cm, doskonale znosi głęboki cień, mróz do -40 stopni Celsjusza, jałowe gleby i przejściową suszę.
Bergenia sercolistna (Bergenia cordifolia) – bylina o wysokości i średnicy do ok. 60 cm. Jej duże mięsiste liście zimą przebarwiają się na czerwono, ale pozostają żywe do wiosny. W III-V rozwija baldachy różowych lub białych kwiatów. Jest odporna na suszę!
Pstrolistka sercowata (Houttuynia cordata) – rarytas na stale wilgotne i podmokłe miejsca. Tworzy gęste kobierce zielono-żółto-czerwonych liści.
Bodziszek korzeniasty (Geranium macrorrhizum) – bylina nie do zdarcia! Tworzy gęste poduchy aromatycznych liści. Ma 30-40 cm wysokości, kwitnie V-VIII na różowo, fioletowo lub biało. Trudno mu zaszkodzić.
Dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans) – półzimozielona płożąca bylina. Kwitnie V-VIII na fioletowo, niebiesko, biało lub różowo, wabiąc pszczoły. Odmiany o barwnych liściach potrzebują półcienia.
Gajowiec żółty (Lamium galeobdolon) – bylina rozrastająca się błyskawicznie przez długie rozłogi. W IV-VI żółte kwiatostany wabią trzmiele.
Poziomka (Fragaria vesca) – na pewno widziałeś i jadłeś ją nie raz, więc nie ma sensu jej opisywać. Jest niedoceniana w roli rośliny okrywowej, pora to zmienić!
.
Natomiast o hydroterapii w ogrodzie oraz jej zaletach, przeczytasz w tym cyklu na blogu.
.
Rośliny okrywowe zamiast trawnika w półcieniu
„Półcień” to w tym przypadku pojęcie dość umowne: poniższe rośliny okrywowe sprawdzą się zarówno w miejscach słonecznych (nawet w pełnym słońcu, jeśli zadbasz o regularne nawadnianie), jak i ocienionych.
Żurawki (Heuchera) – rekordowy wybór odmian o tęczowych półzimozielonych liściach. Nie przepadają za suszą, co do reszty są bezproblemowe.
Przywrotnik miękki (Alchemilla mollis) – samowystarczalna zimozielona bylina. Tworzy poduchy okrągłych, klapowanych liści. W VI-VI unosi się nad nimi mgiełka drobnych żółtych kwiatów.
Irgi Dammera (Cotoneaster dammeri) i rozesłana (Cotoneaster radicans) – wiecznie zielone krzewy o pokładających się pędach. Późnym latem stroją się w czerwone koraliki owoców, które utrzymają się całą jesień i zimę. Irga pozioma (Cotoneaster horizontalis) zimą traci liście, odsłaniając pędy rozgałęzione na kształt rybich ości i oczywiście usiane czerwonymi owockami.
Trzmielina Fortune’a (Euonymus fortunei) – jej sekrety poznasz w tym poście. Tym razem będzie skrótowo: długie zielone pędy pokryte wiecznie trwałymi skórzastymi listkami rozrastają się wszerz bez końca. W uprawie prym wiodą pstrokate odmiany, takie jak ‘Emerald Gaiety’ i ‘Emerald’n’Gold’.
.
Podsumowując
Rośliny okrywowe zamiast trawnika to strzał w dziesiątkę z punktu widzenia ekologii, estetyki, rozsądnego gospodarowania czasem i budżetem. Można je wymieniać w nieskończoność, a i tak znajdą się kolejne, równie piękne i niezawodne! Jest jedno ale: tylko nieliczne tolerują sporadyczne deptanie, więc zapomnij o sadzeniu ich na terenach rekreacyjnych oraz ciągach komunikacyjnych – chyba że w roli zielonej fugi.
