Jesienią kwiatów jest coraz mniej, a zimą nie ma ich (prawie) wcale. Aby mimo to w ogrodzie nie zabrakło kolorów, warto mieć ozdobne owoce. Chlubi się nimi wiele krzewów.
Ozdobne owoce to jesienna biżuteria wielu drzew i krzewów, które można uprawiać w ogrodzie, a niektóre również na balkonie. W tym poście przedstawię Ci „złotą dziesiątkę” najpiękniejszych.
.
Zanim przejdziemy dalej, polecam Ci podręcznik mojego autorstwa “Jak przejść z ogrodem na TY?”.
To prawdziwa gratka nie tylko dla tych, którzy są dumnymi właścicielami ogrodów, działek czy domów, ale i tych, którzy dopiero myślą o ich zakupie lub budowie. W podręczniku odnajdziesz wszystkie odpowiedzi na najbardziej nurtujące Cię pytania, które będą Ci towarzyszyły od poszukiwań działki do urządzenia lub przebudowy ogrodu. To jedyne opracowanie, które jeszcze bardziej szczegółowo niż na blogu, w prosty, praktyczny i oparty na przykładach sposób, tłumaczy zawiłe sprawy geodezyjne, granic działek i problemów z tym związanych, niwelacji terenu i samodzielnego, kompleksowego zaprojektowania i wykonania ogrodu.
Jestem przekonany, że podręcznik pomoże Ci nie tylko rozwiązać szereg problemów, ale również może przyczynić się do oszczędności Twojego czasu, nerwów i pieniędzy.
.
Ozdobne owoce w ogrodzie
- Ognik
Ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea) jest dekoracyjny przez cały rok. Jest wiecznie zielony, wiosną na tle ciemnozielonych liści wyraźnie widać mnóstwo drobnych białych kwiatów, a jesienią i zimą kolorowe ozdobne owoce. No właśnie – nazwa „ognik szkarłatny” bywa myląca. Faktycznie, typowy gatunek owocuje na czerwono, ale owoce odmian mogą być również żółte i pomarańczowe. Z drugiej strony, „ognik” pasuje do „ognistych” barw ozdobnych owoców, czyli właśnie czerwieni, żółci i pomarańczu. Pędy ognika są oblepione tymi drobnymi barwnymi kuleczkami od późnego lata aż do wiosny. Większość odmian rośnie bardzo silnie, do ok. 3 m wysokości, przy czym roczne przyrosty potrafią przekroczyć 1 m. Krzew dobrze znosi cięcie, ale bądź ostrożny podczas tego zabiegu – jest uzbrojony w długie, bardzo ostre ciernie. Z ich powodu świetnie nadaje się na żywopłot, który nie przepuści żadnego intruza.
.
- Kalina
Z ozdobnych owoców słynie przede wszystkim kalina koralowa (Viburnum opulus). Pamiętaj, że najpopularniejsza odmiana ‘Roseum’ o kulistych kwiatostanach wcale nie owocuje!
Czerwone korale są dumą dzikiej, botanicznej formy oraz odmian o talerzowatych kwiatostanach, typowych dla tego gatunku. Należy do nich m.in. karłowa odmiana ‘Compactum’, trzy-, czterokrotnie niższa od gatunku, dorastającego do 3-5 m. Ozdobne owoce pojawiają się pod koniec lata i utrzymują na pędach przez całą zimę. Czerwone ozdobne owoce zawiązują również inne gatunki kalin, m.in. zimozielona kalina sztywnolistna (Viburnum rhytidophyllum)
oraz kalina japońska (Viburnum plicatum) o oryginalnym pagodowym pokroju.
.
- Róża
Prawdopodobnie nieraz słyszałeś, że przekwitłe kwiaty róż należy usuwać, aby krzew kwitł dłużej i obficiej. Nie dotyczy to jednak róż botanicznych, które po letnim kwitnieniu najlepiej zostawić w spokoju, by jesienią zawiązały ozdobne owoce. Pod tym względem szczególnie dekoracyjna jest róża dzika (Rosa canina), której szkarłatne podłużne owoce zimą płoną z daleka na tle śniegu. To jedno z najbogatszych naturalnych źródeł witaminy C – owoce dzikiej róży zawierają tego składnika kilkanaście razy więcej niż cytryna! Ozdobne owoce zawiązują też m.in. róża pomarszczona (Rosa rugosa)
i róża wielokwiatowa (Rosa multiflora). Róże botaniczne są znacznie mniej wymagające od szlachetnych odmian, w pełni mrozoodporne i praktycznie samoobsługowe.
.
Myślisz o wyjątkowym, ciepłym i klimatycznym domu w cenie kawalerki?
.
- Śnieguliczka
Przyznaj się, też jako dziecko lubiłeś deptać białe kuleczki śnieguliczki, które tak fajnie „strzelają” pod butami? Śnieguliczka biała (Symphoricarpos albus) jest popularnie sadzona w parkach i na terenach zieleni miejskiej z powodu niebywałej tolerancyjności i bezproblemowości, więc trudno jej zaszkodzić także w ogrodzie. Dobrze rośnie na każdej glebie, w słońcu i w cieniu, do tego jest wytrzymała na suszę, mróz, zanieczyszczenia i bardzo silne cięcie, a szkodniki i choroby trzymają się od niej z daleka. Wiosną i latem zawiązuje niepozorne różowe kwiaty, za to jesienią i zimą stroi się w białe ozdobne owoce. Alternatywą są jej kuzynki o jaskraworóżowych owocach: śnieguliczka koralowa (Symphoricarpos orbiculatus) oraz mieszańcowa śnieguliczka Doorenbosa (Symphoricarpos doorenbosii).
.
- Berberys
Berberysy są znane przede wszystkim z kolorowych liści oraz odporności na cięcie, dlatego są często wykorzystywane na obwódki i żywopłoty. Wartością dodaną są ozdobne owoce. U gatunków zrzucających liście na zimę, takich jak berberys pospolity (Berberis vulgaris)
oraz berberys Thunberga (Berberis thunbergii), owoce są przeważnie czerwone, natomiast u zimozielonych, jak berberys brodawkowaty (Berberis verruculosa)
czy berberys Juliany (Berberis julianae), niebieskie. Ozdobne owoce nie biorą się znikąd – w maju berberysy obsypują się żółtymi miododajnymi kwiatami.
.
- Ostrokrzew
Popularne gatunki ostrokrzewów, takie jak ostrokrzew ostrolistny (Ilex aquifolium) i mieszańcowy ostrokrzew Meservy (Ilex x meserveae) są wiecznie zielone, a tym samym atrakcyjne cały rok. Na ciemnozielonym tle liści z ostrymi kolcami na brzegach (stąd nazwa „ostrokrzew ostrolistny”) wyraźnie odznaczają się czerwone ozdobne owoce. Jest jedno „ale”: owocują wyłącznie żeńskie odmiany, które mają w pobliżu męski egzemplarz ostrokrzewu. Stąd ozdobnych owoców możesz oczekiwać od takich odmian, jak ‘Blue Princess’, ‘Blue Angel’ i ‘Handsworth New Silver’, ‘Blue Girl’ oraz ‘Golden Girl’ (ta ostatnia owocuje na żółto), o ile posadzisz im do towarzystwa męską odmianę, np. ‘Blue Prince’, ‘Silver Queen’, ‘Ferox Argentea’ albo ‘Blue Boy’. Wśród jednych i drugich znajdziesz liczne odmiany o liściach z białym, kremowym lub żółtym marginesem.
.
Warto wiedzieć
Odkąd ćma bukszpanowa zaczęła dziesiątkować bukszpany, jako alternatywa na zimozielone obwódki popularność zyskuje ostrokrzew bukszpanolistny (Ilex crenata). Do złudzenia przypomina bukszpan: ma drobne, zaokrąglone, wiecznie zielone listki i bardzo gęsty pokrój. Świetnie znosi cięcie i daje się łatwo formować. W przeciwieństwie do większości ogrodowych ostrokrzewów owocuje na czarno.
.
- Pięknotka
Pięknotka Bodiniera (Callicarpa bodinieri), znana też jako kalikarpa, przez większość sezonu wygląda dość niepozornie. Ot, luźny, rozłożysty krzew liściasty, rozwijający latem drobne liliowe kwiaty. Za to jesienią pięknotka w pełni zasługuje na swoją nazwę. Od września stroi się w niezliczone perełki w rzadko spotykanym fiołkowym kolorze. Ozdobne owoce pięknotki pięknie wyglądają na tle złocistych jesiennych liści, a potem utrzymują się długo po ich opadnięciu, aż do nadejścia silnych mrozów. Pięknotka jest ciepłolubna, więc w północno-wschodnich regionach kraju jej uprawa w gruncie jest ryzykowna. Jeśli mieszkasz w okolicach Suwałk, Lublina czy Białegostoku, możesz dla pewności posadzić ten krzew w donicy i na zimę wnosić do szklarni.
.
Natomiast o hydroterapii w ogrodzie oraz jej zaletach, przeczytasz w tym cyklu na blogu.
.
- Irga
Gatunków irgi możliwych do uprawy jest mnóstwo, ale według mnie szczególnie dekoracyjne są te owocujące na czerwono. Ozdobne owoce są małe, ale bardzo liczne, i utrzymują się na pędach od późnego lata aż do wiosny. Do wyboru masz zimozielone gatunki, takie jak irga Dammera (Cotoneaster dammeri), irga rozesłana (Cotoneaster radicans) czy irga szwedzka (Cotoneaster x suecicus), a także gatunki zrzucające liście na zimę, ale za to spektakularnie przebarwiające się jesienią, takie jak irga rozkrzewiona (Cotoneaster divaricatus). Szczególnie popularna irga pozioma (Cotoneaster horizontalis) jest półzimozielona: pod koniec sezonu jej liście stają się czerwonopomarańczowe, ale część z nich pozostaje na pędach do wiosny. Zresztą, zimą pierwszoplanową rolę odgrywają ozdobne owoce, czyli setki czerwonych kuleczek oblepiających pędy ułożone jak rybie ości. Irgi w większości cechuje płożący, rozłożysty pokrój i niskie wymagania, dlatego są polecane jako rośliny okrywowe oraz stosowane do umacniania skarp.
.
- Jarzębina
Najczęściej uprawiane gatunki jarzębiny, takie jak rodzimy jarząb pospolity (Sorbus aucuparia), jarząb szwedzki (Sorbus intermedia) oraz jarząb mączny (Sorbus aria), późnym latem i jesienią są obwieszone pomarańczowoczerwonymi koralami. Zwykle do czasu, aż dobiorą się do nich ptaki z jemiołuszkami na czele, dla których ozdobne owoce jarzębiny są ulubionym pokarmem. Mniej znane, ale równie atrakcyjne są jarzębiny o ozdobnych owocach w innych kolorach. Przykładowo, jarząb kaszmirski (Sorbus cashmiriana) ma owoce jak białe perełki, jarząb Vilmorina (Sorbus vilmorinii) owocuje na różowo, a niektóre odmiany mieszańcowego jarzębu Arnolda (Sorbus x arnoldiana) na żółto. Skoro są korale, to przydałby się jeszcze odświętny ciuch – jarzębiny wzięły to sobie do serca i pod koniec sezonu prezentują jesienną szatę w gorących odcieniach żółci, czerwieni i pomarańczu.
.
- Głóg
Jesienią wystarczy ruszyć się gdzieś poza miasto, by wypatrzyć w zaroślach, na miedzach albo na skraju lasu dzikie głogi obwieszone tysiącami czerwonych bardzo ozdobnych owocków. W miastach, jako tolerancyjne, wszechstronne drzewa alejowe, sadzone są najczęściej odmiany pochodzące od rodzimych gatunków: głogu jednoszyjkowego (Crataegus monogyna), dwuszyjkowego (Crataegus laevigata) oraz ich mieszańca, czyli głogu pośredniego (Crataegus x media). Późną wiosną głogi toną w białych miododajnych kwiatach. Spektakularnie wygląda głóg pośredni ‘Paul’s Scarlet’ o pełnych ciemnoróżowych kwiatach jak miniaturowe różyczki. Niestety, coś za coś: ta odmiana nie zawiązuje owoców. Głóg szkarłatny (Crataegus coccinea) rodzi owoce nie tylko ozdobne, ale do tego spore i pyszne prosto z drzewa.
.
Oczywiście, lista drzew i krzewów o ozdobnych owocach na tym się nie kończy. Nie da się przejść obojętnie obok owocującego rokitnika,
bzu, mahonii,
dereni,
jabłoni rajskich,
skimii
czy katalpy.
.
Zresztą, ozdobne owoce zdarzają się także u bylin: wystarczy spojrzeć na miechunkę rozdętą,
konwalię,
dziurawiec barwierski,
judaszowe srebrniki
albo piwonię.
