Ściółki organiczne to sama natura! Jakie są ich rodzaje, zalety i wady? Którą wybrać do ściółkowania rabatek? Postaram się odpowiedzieć na te pytania w tym poście.
Ściółkowanie rabat organicznymi materiałami to ekologiczna alternatywa dla syntetycznych włóknin i folii. Naturalna ściółka rozłożona na powierzchni gleby to rozwiązanie praktyczne i ekologiczne.
.
Dlaczego warto stosować naturalne ściółki organiczne?
Ściółkowanie gleby w ogrodzie ma same zalety, a jeśli zdecydujesz się użyć do tego organicznego materiału, uzyskasz kilka dodatkowych korzyści. Poszczególne materiały wykorzystywane do przykrywania powierzchni gleby maja swoje specyficzne plusy i minusy, ale słowem wstępu wymienię cechy uniwersalne dla wszystkich ściółek organicznych.
- Ściółkowanie ogranicza parowanie wody z powierzchni gleby, a tym samym spowalnia jej wysychanie. Dzięki temu rośliny maja stały dostęp do życiodajnej wilgoci, a Ty oszczędzasz na podlewaniu. Ściółki organiczne, w przeciwieństwie do kamieni, chłoną wodę. Dzięki temu zapewniają roślinom wrażliwym na suszę szczególnie korzystny mikroklimat.
- Ściółkowanie chroni glebę przed erozją, czyli rozwiewaniem jej powierzchni przez wiatr oraz rozmywaniem i wypłukiwaniem przez deszcz, a także zaskorupianiu się i pękaniu pod wpływem suszy.
- Warstwa ściółki stanowi barierę dla chwastów – dzięki temu rośliny uprawne nie muszą z nimi konkurować, a Ty masz mniej pracy przy pieleniu. Uwaga: żeby ochrona przed zachwaszczeniem była skuteczna, warstwa ściółki organicznej musi być dostatecznie gruba (co najmniej 5 cm).
- Ściółki organiczne użyźniają glebę: z biegiem czasu stopniowo się rozkładają, zmieniając w próchnicę. Działają jak długo działający nawóz ekologiczny: na bieżąco dostarczają roślinom niewielkich, idealnie zbilansowanych porcji składników odżywczych.
- Organiczne ściółki poprawiają strukturę gleby: jako źródło materii organicznej zwiększają chłonność podłoża dla wody, poprawiają zdolność zatrzymywania wilgoci i składników odżywczych, ponadto zwiększają przepuszczalność gleb gliniastych.
- Ściółki organiczne wspierają pożyteczne organizmy glebowe, m. in. bakterie, grzyby, pierwotniaki i znacznie od nich większe dżdżownice.
- Warstwa ściółki organicznej ogranicza wahania temperatury gleby: zatrzymuje ciepło w nocy i ogranicza nagrzewanie się w dzień. Na tej samej zasadzie zimą chroni korzenie roślin przed przemarzaniem, a latem przed przegrzaniem.
- Ściółka zapobiega zabrudzeniu się plonów ziemią. Ma to znaczenie w warzywniku i jagodniku.
Tyle na temat ogólnych zalet ekologicznego ściółkowania. Pora na szczegóły, czyli rodzaje naturalnych materiałów organicznych używanych do przykrywania gleby w ogrodzie.
.
Rodzaje ściółek organicznych
Ekologiczne ściółki organiczne można umownie podzielić na dwa główne rodzaje:
- Naturalne – stosowane w praktycznie niezmienionej, sypkiej formie. To na nich skupię się w tym poście.
- Przetworzone – składają się z organicznych materiałów poddanych obróbce, dzięki której uzyskują ciągłą strukturę. Do tej kategorii zaliczają się np. tektura, biowełna, biowłóknina, biodegradowalna folia. Omówiłem je szczegółowo w innych postach, więc tym razem płynnie przejdę dalej.
.
Pora na clou programu, czyli rodzaje naturalnych ściółek organicznych, wady, zalety i najlepsze zastosowania każdej z nich.
- Słoma: czyli suche łodygi roślin uprawnych, głównie zbóż. Jest tania, łatwo dostępna i lekka. Ta lekkość jest przyjazna dla gleby i korzeni roślin, z drugiej strony z jej powodu słoma jest łatwo rozwiewana przez wiatr, przez co wymaga częstego uzupełniania, wyrównywania itp. Tuż po włożeniu wygląda estetycznie, ale szybko szarzeje i po prostu brzydnie. Ściółkowanie słomą dobrze sprawdza się w uprawie truskawek i warzyw, ale na ozdobnej rabacie nie zda egzaminu. Wśród słomy chętnie kryją się gryzonie, wiec nie polecam jej do ściółkowania drzew owocowych.
- Świeża trawa – czyli pokos wysypany z kosza kosiarki albo zgrabiony z trawnika skoszonego podkaszarką. Jest całkowicie darmowa i szybko się rozkłada, zmieniając w organiczny nawóz bogaty w azot. Z drugiej strony trzeba ją nieustannie uzupełniać, bo znika w oczach. Jeśli pogoda jest deszczowa, ściółka z trawy może zacząć gnić, co zdecydowanie nie służy roślinom. Przewlekłe ściółkowanie trawą może skutkować przenawożeniem azotem: rośliny będą silnie rosły i wypuszczały liście, ale z kwitnieniem i owocowaniem będzie kiepsko. Uważaj: jeśli na trawniku były chwasty, pokos użyty do ściółkowania bynajmniej nie ograniczy zachwaszczenia. Przeciwnie, zaprosi chwasty na grządki.
- Opadłe liście: są darmowe, z czasem zmieniają się w nawóz, a zużywając je do ściółkowania, unikniesz problemu, co zrobić ze zgrabionymi liścmi jesienią. Tyle na temat zalet. Estetyka ściółki z liści jest wątpliwa, zwłaszcza, gdy wiatr zacznie z powrotem rozwiać je po całym ogrodzie. Zależnie od gatunku drzew, z których pochodzą, rozkładają się w różnym tempie i w różny sposób wpływają na rośliny. Drobne, cienkie listki brzozy czy robinii błyskawicznie się rozłożą, natomiast orzech czy dąb zawierają substancje szkodliwe dla innych roślin. Poza tym, liście mogą być bombą biologiczna pełną zarodników chorób grzybowych – to częste w przypadku drzew owocowych.
- Trociny: są tanie, lekkie i to by było na tyle. Ani ładne (szybko ciemnieją), ani trwałe, do tego początkowo zubażają glebę w azot. Ściółkowanie trocinami może być szkodliwe dla roślin, jeśli uzyskano je z drewna bogatego w garbniki i fenole, np. dębu czy klonu. Moim zdaniem trociny lepiej wykorzystać jako domieszkę do kompostu.
- Zrębki drzewne: jeśli masz rozdrabniarkę, możesz uzyskać ten materiał za darmo, z resztek gałęzi po cięciu drzew i krzewów. Jeśli nie, zrębki drewna, naturalne lub barwione, są dostępne w centrach ogrodniczych. Rozkładają się powoli, więc wystarczają na długo, poza tym dobrze utrzymują wilgoć. Niestety, znów pojawia się problem podkradania roślinom azotu, choć nie aż tak dotkliwy jak w przypadku trocin. By go uniknąć, ściółki z nieprzekompostowanego drewna trzeba stosować wraz z nawozami azotowymi, na przykład saletrą amonową.
- Szyszki – sosnowe, świerkowe czy modrzewiowe wyglądają bardzo dekoracyjnie i starczają na długo. Rozkładają się przez 3 do 5 lat, zależnie od wielkości i gatunku drzewa, z którego pochodzą. Zakwaszają glebę, więc sprawdzają się idealnie wokół hortensji, borówek, wrzosów, iglaków i azalii, ale lawendy nie ucieszą. Ich główną wadą jest problem z dostępnością. Szyszki trudno kupić w ilościach hurtowych. Jeśli wyniesiesz z lasu kilka szyszek na pamiątkę czy do stroika, nic się nie stanie, ale zbiór większej ilości może skutkować wysoką grzywną.
- Kora sosnowa ogrodnicza – moim zdaniem to ściółka organiczna o najszerszym zastosowaniu. Kora przeznaczona typowo do celów ogrodniczych proces kompostowania ma już za sobą, więc nie konkuruje z roślinami o azot. Jest trwała, nie wymaga częstego uzupełniania. Wygląda bardzo atrakcyjnie, więc doskonale prezentuje się na ozdobnych rabatach. Kora sosnowa zawiera substancje hamujące rozwój patogenów i wspierające odporność roślin, takie jak żywice, garbniki i olejki eteryczne bogate w fitoncydy. Ściółkowanie korą delikatnie obniża pH gleby, więc jest szczególnie zalecane dla gatunków kwasolubnych, takich jak wrzosy czy różaneczniki, ale tak naprawdę większość roślin bardzo dobrze reaguje na ten materiał. Więcej na ten temat przeczytasz w poście Jakie rośliny ściółkować korą sosnową?, natomiast dokładne instrukcje i porady na temat stosowania różnych rodzajów kory znajdziesz we wpisie Jak wysypać korę w ogrodzie.
.
Czym ściółkować rabaty kwiatowe?
Spośród ściółek organicznych do ściółkowania roślin ozdobnych najlepiej nadaje się kora sosnowa: drobna na rabaty kwiatowe i wrzosowiska, średnia dla krzewów i większych bylin, gruba dla dużych krzewów i drzew. Mam na myśli korę drzew iglastych przeznaczoną typowo do celów ogrodniczych. Brzmi banalnie, ale znaczy wiele. Powinna posiadać odpowiednie atesty, świadczące o jakości, braku substancji toksycznych i prawidłowych warunkach kompostowania i przechowywania. Warto zwrócić uwagę na frakcje, dobierając rozmiar kawałków kory do potrzeb konkretnych gatunków. Przykładem godnym polecenia jest kora od Kor-Drew, producenta kory sosnowej sortowanej, uhonorowanej licznymi certyfikatami jakości oraz akredytacją Ministra Rolnictwa.
Korę od Kor-Drew możesz zamówić z dostawą do domu, detalicznie w workach lub luzem, w ilościach hurtowych. Ta druga opcja jest wyjątkowo opłacalna finansowo, jeśli zakładasz ogród i potrzebujesz sporo wysokiej jakości kory do wyściółkowania licznych rabat, a być może także ścieżek i nawierzchni.
.
Podsumowując
Ściółki organiczne to najlepszy wybór nie tylko do ogrodów ekologicznych i naturalistycznych. Jeśli oprócz funkcji praktycznych zależy Ci na estetyce, polecam Ci korę sosnową kompostowaną. Oczywiście nie taka z lasu, ale od zaufanego producenta.
.
.
Post we współpracy z marką KOR-DREW
- 2w1: użytkowe rzeźby ogrodowe - 10 kwietnia 2025
- Naturalne ściółki organiczne - 8 kwietnia 2025
- Fajne pomysły na tani ogród - 7 kwietnia 2025
