Rośliny miododajne – 10 jakie warto posadzić

Pszczoły są potrzebne – nie musisz mieć pasieki, żeby zdawać sobie z tego sprawę. Bez tych pożytecznych owadów nie ma szans na owocne zbiory w sadzie, jagodniku czy nawet warzywniku: w końcu pomidory, ogórki, dynie, papryki i fasola to owoce. Najlepszym sposobem zwabienia pszczół do ogrodu są rośliny miododajne.

Prawie każdy kwiat produkuje nektar, dlatego teoretycznie można go uznać za miododajny. Jednak zależnie od gatunku, a nawet odmiany rośliny znacznie różnią się pod względem ilości produkowanego nektaru. Pszczelarze mierzą to, obliczając tzw. wydajność miodową, czyli ilość miodu, jaką pszczoły są w stanie wyprodukować z hektara uprawy danej rośliny. W tym poście znajdziesz „złotą dziesiątkę”, czyli rekordowo obfite rośliny miododajne, które są nie tylko pożyteczne dla pszczół i innych owadów, ale przede wszystkim niezwykle dekoracyjne. Przyjemne z pożytecznym – Ty masz piękne ukwiecone rabaty, a pszczoły przez większość sezonu korzystają z nektarowej uczty. 

.

Zanim jednak to, wspomnę również, że post możesz zobaczyć także w wersji filmowej, w której głosu udziela moja 17- letnia Córka:

.

Rośliny miododajne – 10 jakie warto posadzić

1. Lawenda

Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) ma praktycznie same zalety. Jest zimozielona, a przez to atrakcyjna przez cały rok. Kwitnie obficie całe lato, roztaczając przyjemny aromat, który odstrasza komary, kleszcze, meszki, mole i mszyce, a co niemniej ważne, jest niezwykle miododajna – z jednego hektara plantacji lawendy pozyskuje się aż 250 kg wysokiej jakości miodu. Nic dziwnego, że przez cały sezon roi się wokół niej od pszczół, trzmieli i motyli. Jedyne, czego oczekuje w zamian, to słoneczne miejsce i silne cięcie na przedwiośniu. W ogrodzie lawenda świetnie sprawdza się na skarpach i żwirowych rabatach, a także w roli obwódek. Doskonale czuje się również w doniczce na słonecznym balkonie lub tarasie. Jest również jedną z roślin odpornych na suszę, których pełen wykaz znajdziesz w tym poście.

.

2. Jeżówka

Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) słynie z kwiatostanów o „najeżonych” koszyczkach. W naturze są różowopurpurowe z czerwonobrązowym środkiem, ale ogrodowe odmiany kwitną w całej gamie odcieni fioletu, różu, czerwieni, bieli, pomarańczu, żółci, a nawet zieleni. Osiągają od 50 cm do ponad 1,5 m wysokości, więc jest w czym wybierać. Kwitnienie trwa od czerwca aż do października, a zimą bylina pozostawia po sobie dekoracyjne zaschnięte owocostany, z których ptaki chętnie podjadają nasiona. Latem głównym beneficjentem usług jeżówki są owady zapylające – bylina dostarcza im prawie 200 kg miodu z hektara. Jeżówka posadzona w słonecznym miejscu z żyzną, przepuszczalną glebą jest w zasadzie samowystarczalna. Potrzebuje podlewania tylko w czasie suszy, jest mrozoodporna i nie choruje. Wspaniale wygląda na rabatach, zwłaszcza preriowych, a karłowe odmiany sprawdzą się również w doniczkach. Spójrz w jakich odmianach warto wybierać.

.

3. Przegorzan

Pancerny wygląd przegorzanu pospolitego (Echinops ritro) to nie przypadek – w naturze rośnie na suchych, kamienistych skarpach, zboczach i stepach. Kwiatostany jak kolczaste kule, kłujące, szarozielone liście i grube, sztywne łodygi wyglądają groźnie. Mimo to bylina kryje w sobie wiele słodyczy – wydajność miodowa tej byliny przekracza 450 kg z hektara! Nic dziwnego, że przegorzan wabi pszczoły, trzmiele, osy i motyle z całej okolicy. Wymaga słońca i w zasadzie nic więcej – wprost kocha ubogie, suche gleby i nie boi się mrozu. Zaszkodzić mu może tylko ciągły nadmiar wilgoci w zasięgu korzeni. Równie dobrze pasuje do ogrodów naturalistycznych, śródziemnomorskich, preriowych i nowoczesnych. Nadaje się do świeżych i suchych bukietów.

.

4. Rudbekia

Rudbekie (Rudbeckia) to w większości byliny, do wyjątków należy dwuletnia rudbekia owłosiona. Jej angielska nazwa „Black Eyed Susan” świetnie oddaje wygląd: kwiatostany rudbekii mrugają ciemnym „oczkiem” otoczonym żółtymi promykami. Wysokość odmian waha się od 30 cm do ponad 2 m, przy czym dominują te wysokości co najmniej 1 m. Oprócz żółtych są też formy o kwiatach wzorzystych, z akcentami czerwieni, brązu lub pomarańczu. Łączy je wysoka miododajność szacowana na 250-270 kg/ha. Kwitną od lipca do przymrozków, a zimą ich zaschnięte owocostany stanowią ciekawy akcent na pustawych rabatach. Rudbekie pasują do ogrodów wiejskich, naturalistycznych i preriowych. Ze względu na słuszną wysokość sprawdzą się w tylnej części rabaty, dobrze dogadują się też z wysokimi trawami ozdobnymi. Kochają słońce i żyzne, umiarkowanie wilgotne gleby, ale są tolerancyjne. Nie przemarzają i nie boją się suszy, zdarzają się natomiast choroby grzybowe na czele z mączniakiem.

.

Polecam Ci również mój podręcznik, w którym znajdziesz informacje nie tylko o ciekawych roślinach, ale również mnóstwo innej praktycznej wiedzy, od etapu poszukiwania działki, poprzez projekt i budowę domu, a na kompleksowym samodzielnym zaprojektowaniu i wykonaniu ogrodu kończąc.

.

5. Pysznogłówka

Pysznogłówka dwoista (Monarda didyma) od czerwca do września dumnie wznosi główkowate kwiatostany z czupryną płatków. Są pełne nektaru – wydajność miodowa tej byliny wynosi ok. 220 kg/ha. Jej odmiany i mieszańce kwitną na czerwono, fioletowo, różowo lub biało, nie brak też odmian o barwnych liściach. Osiągają od 30 cm do blisko 1,5 m wysokości. Pasują do każdego ogrodu oraz balkonowych pojemników. Nawiasem mówiąc, z liści pysznogłówki możesz przyrządzić aromatyczny napar, pachnący jak herbata Earl Grey, który przy okazji pomoże Ci wyleczyć przeziębienie. Pysznogłówka ma spore wymagania: słońce, przepuszczalna gleba bogata w próchnicę i regularne podlewanie – jest bardzo wrażliwa zarówno na suszę, jak i zalewanie korzeni! 

.

6. Czosnek

Czosnki (Allium) ugruntowały sobie miejsce w ogrodach, od warzywnika aż po rabaty ozdobne. Albo jedno i drugie, w przypadku zaskakująco dekoracyjnego czosnku szczypiorku (A. schoenoprasum). Gatunków i odmian jest mnóstwo, ale każdy z nich niezawodnie podbija serca pszczół. Ich miododajność waha się w granicach 80-100 kg/ha. Niskie gatunki, np. czosnek niedźwiedzi (A. ursinum), osiągają 20-30 cm wysokości,

najwyższe, jak czosnek olbrzymi (A. giganteum), do 1,5 m. Ich kolorystyka obejmuje odcienie fioletu, różu, bieli i żółci. Wabią owady zapylające, a jednocześnie odstraszają nornice. W większości preferują słoneczne miejsca, ale tolerują półcień. Lubią przepuszczalne, próchnicze gleby o odczynie obojętnym po lekko zasadowy. Podlewaj je umiarkowanie, nie służy im przesada w żadną stronę.

.

7. Rozchodnik

O rozchodnikach było na moim blogu nieraz, chociażby w tym miejscu, bo to naprawdę wszechstronne rośliny. Również pod względem miododajności mają wiele do zaoferowania. Wydajność miodową zbadano tylko u niektórych gatunków, ale nawet u drobniutkiego rozchodnika ostrego wynosi aż 150 kg/ha. Znacznie większy rozchodnik okazały (Sedum spectabile = Hylotelephium spectabile) dostarcza aż 220 kg miodu z hektara, a przede wszystkim jest niezawodną dekoracją ogrodu. Tak jak wszystkie rozchodniki jest odporny na suszę, upały, wichury, śnieg i siarczyste mrozy. Do szczęścia potrzebuje tylko dużo słońca i dobrze przepuszczalnego podłoża. Robi wrażenie zarówno na rabatach, jak i w pojemnikach.

.

8. Sadziec

Sadziec (Eupatorium) to bylina mało znana, a przez to stosunkowo mało popularna. Wielka szkoda, bo wygląda bardzo dekoracyjnie, jest niekłopotliwa, a do tego niezwykle miododajna – dostarcza do 170 kg miodu z hektara. W ogrodach sadzone są głównie rodzimy sadziec konopiasty (E. cannabinum) oraz dwa północnoamerykańskie gatunki: sadziec purpurowy (E. purpureum) i plamisty (E. maculatum). Od lipca do jesieni na bordowych sztywnych łodygach wznoszą baldochogrona setek drobnych różowo-fioletowych kwiatów. To okazałe rośliny o wysokości 1-2,5 m, do tego ekspansywne, więc potrzebują sporo miejsca i godnego sobie towarzystwa – na przykład drzew i krzewów. Sadźce uwielbiają rosnąć nad brzegami zbiorników wodnych, ale sprawdzą się też na zwykłej rabacie, byle regularnie podlewanej. Powinny zająć miejsce z tyłu, by nie przysłoniły niższych roślin. Poradzą sobie wszędzie, gdzie podłoże jest stale wilgotne – rodzaj i odczyn gleby nie ma dla nich większego znaczenia, odpowiada im słońce lub półcień, są mrozoodporne i nie chorują.

.

9. Wrzos

Wrzos pospolity (Calluna vulgaris) dostarcza owadom nektar jesienią, gdy innych kwiatów zaczyna brakować. Jest tego nektaru sporo, bo aż 120 kg z hektara wrzosowiska. Kwitnie od sierpnia do końca października, w naturze na liliowo, a ogrodowe odmiany w całej gamie fioletu, różu, bieli i czerwieni. Istnieje wiele odmian o barwnych liściach – żółtych, pomarańczowych i czerwonych. To wiecznie zielona, całorocznie atrakcyjna krzewinka, doskonała na ogrodowe wrzosowiska, skarpy, obwódki i do pojemników. To wymarzony towarzysz azalii i niskich iglaków. Wrzos pospolity jest łatwy w uprawie, o ile ma zapewnioną kwaśną (pH 3,5-5,0), przepuszczalną glebę, najlepiej bogatą w próchnicę. Jako rodzimy gatunek jest w pełni mrozoodporny, dobrze znosi suszę, nie imają się go choroby ani szkodniki. 

.

10. Werbena patagońska 

Werbena patagońska (Verbena bonariensis) to bylina, ale do niedawna była w naszym klimacie uprawiana jako roślina jednoroczna. Obecnie globalne ocieplenie coraz częściej pozwala jej przezimować w gruncie. Łączy w sobie pokaźną wysokość 1-1,5 m z delikatną, ażurową sylwetką. Od lipca do przymrozków na cienkich, rozgałęzionych łodygach kołyszą się lawendowe kwiaty. O dziwo, w pszczelarskich annałach brakuje informacji o wydajności miodowej werbeny patagońskiej, chociaż pszczoły i motyle uwijają się wokół niej od rana do wieczora. Miododajność blisko spokrewnionej, ale nie tak efektownej werbeny krzaczastej (V. hastata) sięga 280 kg/ha, więc patagonka ma spore szanse dobić do podobnego wyniku. Werbena patagońska pasuje do każdego ogrodu, niezależnie od stylu. Potrzebuje stanowiska w pełnym słońcu oraz dobrze przepuszczalnej gleby.

.

Podsumowując

Bez owadów ogród wydawałby się pusty i martwy, dlatego warto wspomóc je kilkoma kwitnącymi akcentami. Oczywiście, im więcej kwiatów, tym lepiej. Kolaż różnorodnych miododajnych gatunków zwabi równie urozmaicone grono owadów, w tym pszczół miodnych i dzikich. Jeśli chcesz pójść krok dalej, sprezentuj owadom domek albo prawdziwy hotel, w którym będą mogły odchować potomstwo i/lub spędzić zimę.

.

Poza tym lista roślin miododajnych tak naprawdę nigdy się nie kończy. Oprócz opisanych powyżej, pod względem produkcji nektaru, długości i obfitości kwitnienia wyróżniają się m.in. perowskia łobodolistna (Perovskia atriplicifolia),

różne gatunki szałwii (Salvia),

języczka pomarańczowa (Ligularia dentata),

dzielżan ogrodowy (Helenium hybridum),

nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis),

kocimiętka Faassena (Nepeta faassenii)

i tysiące innych.

• About
• Latest Posts

Tomasz Szostak

Założyciel portalu at Z Ogrodem na TY

Od ośmiu lat intensywnie rozwija działalność internetową – początkowo bloga „Z ogrodem na TY”, a obecnie profesjonalny i specjalistyczny portal z zakresu szeroko pojętej branży ogrodniczej, który obecnie znajduje się w ścisłej czołówce stron o tej tematyce w Polsce. Autor licznych wystąpień oraz setek specjalistycznych publikacji w prasie branżowej, chociażby w takich magazynach jak „Przepis na Ogród”, „Mój Piękny Ogród”, „Kocham Ogród”, „Lider Biznesu – ogrodniczy magazyn branżowy” czy „Murator”.

Latest posts by Tomasz Szostak (see all)

• Zimowe warzywa w betonowym warzywniku - 29 października 2024
• Fotowoltaika w ogrodzie – gdzie ustawić i czym obsadzić panele słoneczne? - 20 października 2024
• Obrzeża plastikowe – aranżacje w ogrodach - 14 października 2024