Królowa jest tylko jedna… i to w setkach gatunków i tysiącach odmian. Jednym z najważniejszych zabiegów w uprawie róż jest cięcie. Z tego postu dowiesz się, jak prawidłowo wykonać cięcie róż.
Chyba nikt do końca nie wie, ile odmian róż istnieje obecnie, ale ich liczba już dawno przekroczyła 20 tysięcy. W naturze występuje ok. 200 gatunków, ale ich mieszańce są hodowane od starożytności i do dziś z każdym rokiem przybywa nowych. Różnią się wysokością, pokrojem, wielkością i barwą kwiatów, dekoracyjnością owoców, liczbą i rodzajem kolców… Kwitną we wszelkich odcieniach czerwieni, różu, bieli, żółci, zdarzają się nawet fioletowe. Często mają dwubarwne płatki, a wiele z nich wręcz odurza zapachem.
.
Grupy róż ogrodowych
Gdy zabierasz się za cięcie róż, powinieneś wiedzieć, do jakiej grupy należy dana odmiana.
Tym bardziej, że jest ich naprawdę sporo:
- Róże krzaczaste (inaczej parkowe) to wysokie żywotne krzewy o wyprostowanych pędach i wysokości 2-3 m. Wiele z nich powtarza kwitnienie, ale nie brak też kwitnących tylko raz w sezonie. Są mało wymagające, nie boją się mrozu i rzadko chorują.
- Róże okrywowe ścielą się nisko przy ziemi, przy wysokości 20-50 cm osiągają kilka metrów średnicy. Kwitną obficie aż do przymrozków. Są tolerancyjne, mrozoodporne i zwykle cieszą się dobrym zdrowiem. Doskonale nadają się do zadarniania skarp.
- Róże rabatowe (inaczej wielokwiatowe) mają gęsty, zwarty i silnie rozkrzewiony pokrój, dorastają do ok. 1 m. Rozwijają gęste baldachy pięknie pachnących kwiatów zebranych nawet po kilkadziesiąt sztuk na jednym pędzie. Kwitną nieprzerwanie od czerwca do późnej jesieni. Są równie niekłopotliwe jak róże krzaczaste i okrywowe.
- Róże miniaturowe osiągają zaledwie 20-30 cm wysokości, mają zwarty pokrój. Ich kwiaty są filigranowe, za to bardzo liczne.
- Róże wielkokwiatowe tworzą nieliczne, za to bardzo duże kwiaty o szlachetnej urodzie i subtelnym zapachu, wyrastające pojedynczo na łodydze. To właśnie one królują w kwiaciarniach. Są znacznie bardziej kapryśne od pozostałych grup róż. Często przemarzają, są podatne na choroby i szkodniki.
- Róże pnące to tzw. pseudopnącza: jedynie opierają się na podporach, nie owijając się wokół nich ani niczym się ich nie czepiając. Dzielą się na dwa typy:
ramblery o długich, wiotkich pędach, wspinających się do wysokości nawet ponad 5 m. Kwitną przeważnie raz w sezonie, za to niezwykle obficie.
climbery o nieco krótszych, za to mocniejszych pędach sięgających do ok. 3 m. Mają większe kwiaty pojawiające się dwa razy w roku.
- Róże pienne to odmiany z różnych grup zaszczepione na piennej podkładce, co nadaje im pokrój miniaturowego drzewka.
- Róże botaniczne – tak naprawdę to nie grupa odmian, ale zbiorowa kategoria dla odmian pochodzących bezpośrednio od dzikich gatunków róż, m.in.
róży dzikiej (Rosa canina),
róży czerwonawej (Rosa glauca),
róży żółtej (Rosa foetida),
róży pomarszczonej (Rosa rugosa)
albo róży wielokwiatowej (Rosa multiflora). Jesienią większość zawiązuje ozdobne owoce, dekoracyjne przez całą zimę i znakomite na przetwory.
.
Cięcie róż – kiedy?
Poszczególne grupy róż przycina się w nieco inny sposób, ale o tej samej porze. Idealny termin głównego cięcia róż zbiega się z okresem kwitnienia forsycji.
Drugie cięcie przypada latem. Polega głównie na systematycznym usuwaniu przekwitających kwiatostanów oraz odrostów wybijających z podkładki.
.
Warto wiedzieć
Róże to nie tylko rośliny ozdobne, ale także jadalne i lecznicze. Wykwintne konfitury z płatków róż to tradycyjne nadzienie do pączków. Płatki róż, kandyzowane lub świeże, można wykorzystać do dekoracji ciast i deserów. Suszone przydadzą się do aromatyzowania herbaty. Świeże owoce dzikiej róży zawierają ponad 2000 mg witaminy C w 100 g, czyli 40-krotnie więcej od cytryn! Zaledwie 2-3 owoce tego krzewu pokrywają dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na ten składnik. Zawierają mnóstwo witamin B1, B2, PP, E, K oraz prowitaminy A (beta-karotenu), a także soli mineralnych, zwłaszcza wapnia, magnezu i żelaza. Są bogate w karotenoidy, takie jak likopen i wspomniany beta-karoten, garbniki, pektyny, kwasy organiczne, olejki eteryczne, sole mineralne oraz polifenole, w tym flawonoidy, takie jak kwercytyna. To istny koktajl przeciwutleniaczy, którym owoce róży zawdzięczają potwierdzone naukowo właściwości przeciwnowotworowe.
.
Cięcie róż – jak wykonać?
Niezależnie od odmiany, należy przeprowadzić cięcie sanitarne, czyli wyciąć wszystkie pędy chore, martwe, uszkodzone i przemarznięte.
Następnie usuwa się pędy zbyt cienkie i słabe, a także krzyżujące się bądź rosnące do środka krzewu. Przez cały sezon należy wycinać odrosty wybijające z podkładki – zwykle wyraźnie odróżniają się od odmiany barwą, wielkością i rodzajem liści.
Dalej wszystko zależy od grupy, do której zaliczana jest dana róża, a także od tego, czy powtarza kwitnienie.
- Róże krzaczaste
powtarzające kwitnienie – tworzą kwiaty zarówno na tegorocznych, jak i starszych pędach. Wiosną skróć wszystkie pędy o ok. 1/3 długości i całkowicie wytnij najsłabsze.
kwitnące raz w sezonie – wiosną należy jedynie wykonać cięcie sanitarne. Rozrośnięte, gęste okazy możesz dodatkowo prześwietlić, wycinając u nasady kilka najstarszych pędów ze środka krzewu.
- Róże okrywowe – co roku skracaj pędy wyrastające wyraźnie ponad resztę krzewu, a także wyrastające poza rabatę, na ścieżkę, trawnik czy po prostu tam, gdzie nie powinny. Co ok. 3 lata zetnij nisko cały krzew na wysokości ok. 15 cm. Możesz śmiało użyć nożyc do żywopłotu.
- Róże rabatowe – wszystkie pędy skróć nad 5-7 oczkiem, czyli mniej więcej do 1/2-1/3 wysokości. Ewentualnie wytnij kilka najstarszych pędów u samej nasady.
- Róże miniaturowe – zetnij wszystkie pędy 10-15 cm nad ziemią.
- Róże wielkokwiatowe – grube, mocne pędy skróć nad 4-6 oczkiem, a cieńsze nad 2- 4 oczkiem. Słabe i bardzo cienkie wytnij całkowicie.
- róże pnące
climbery (powtarzające kwitnienie) – wiosną skróć krótkie boczne pędy nad 2-5 oczkiem, pozostawiając długie pędy główne.
ramblery (kwitnące raz w sezonie) – wiosną poprzestań na cięciu sanitarnym. Latem, tuż po kwitnieniu, delikatnie skróć boczne gałązki i całkowicie wytnij u podstawy kilka najstarszych pędów głównych.
- róże pienne – na bieżąco wycinaj odrosty podkładki wybijające z pnia i u podstawy. Dalszy sposób cięcia zależy od sposobu kwitnienia. Pędy róż powtarzających kwitnienie skraca się silnie, nad 3-4 oczkiem, licząc od miejsca szczepienia. U róż piennych kwitnących raz w sezonie najlepiej poprzestać na prześwietlaniu korony. U „płaczących” róż piennych, powstałych przez zaszczepienie na pniu odmiany pnącej lub okrywowej, co roku wycinaj najstarsze pędy, tak by koronę tworzyło 5-7 głównych pędów.
- róże botaniczne – nie wymagają corocznego cięcia. Wiosną wystarczy typowe cięcie sanitarne, ewentualnie połączone z wycięciem kilku najstarszych pędów oraz gałązek wyrastających poza obręb krzewu i „psujących” pokrój.
.
Cięcie róż – ogólne zasady
Cięcie róż najlepiej wykonać w bezdeszczowy, ciepły dzień. Pędy ścinaj pod lekkim skosem, 0,5-1 cm nad zdrowym pąkiem. Staraj się w miarę możliwości skracać pędy nad oczkiem skierowanym na zewnątrz krzewu. Zawsze używaj czystych, dobrze naostrzonych sekatorów. Cieńsze pędy łatwo skrócisz zwykłym ręcznym sekatorem, natomiast do wycinania grubych, silnie zdrewniałych pędów u nasady użyj sekatora dwuręcznego. Jak mówi przysłowie: „nie ma róży bez kolców”, więc pamiętaj o założeniu grubych rękawic ogrodniczych.
.
Podsumowując
Cięcie róż zachęca rośliny do bujnego wzrostu i kwitnienia. Pod warunkiem, że wykonasz je prawidłowo. Najważniejsza zasada brzmi: odmiany powtarzające kwitnienie lubią silne wiosenne cięcie, natomiast kwitnące raz w sezonie tnie się głównie latem. Wbrew pozorom to nic trudnego i z biegiem czasu z pewnością nabierzesz wprawy. Mam nadzieję, że ten post dostarczył Ci podstawowej wiedzy na ten temat.
