Na pierwszy rzut oka przypomina coś pomiędzy styropianem a białym grysem, a gdy „zważysz” go w dłoni, przekonasz się, że jest zaskakująco lekki. Ta wynika z porowatej struktury, której te niepozorne białe grudki zawdzięczają swoje niezwykłe właściwości.
Na początek najważniejsze, czyli czym tak naprawdę jest perlit? Wszystko zaczyna się od skały wulkanicznej wydobywanej w Turcji i innych krajach basenu Morza Śródziemnego. Ot, zwykły szary kamień, a dokładniej glinokrzemian z niewielkimi domieszkami, w niczym nieprzypominający białych granulek stosowanych w ogrodnictwie. Surowy perlit powstaje w wyniku stygnięcia lawy wulkanicznej w bardzo wilgotnym środowisku, przez co wśród innych skał wyróżnia się wysoką zawartością związanej chemicznie wody. Właśnie dzięki tej specyficznej cesze niepozorny szary minerał może zmienić się w sypki, lekki materiał dostępny w handlu pod nazwą perlit .
.
Do czego przydaje się perlit?
Przede wszystkim to znakomity dodatek do podłoży. Zmieszany z ziemią w odpowiedniej proporcji (10:3-1) rozluźnia ją, spulchnia, napowietrza oraz sprawia, że podłoże lepiej chłonie wodę (wraz ze składnikami pokarmowymi z rozpuszczonych nawozów) i dłużej utrzymuje stałą wilgotność. Dzięki temu podłoże wolniej wysycha, rośliny rzadziej potrzebują podlewania, ponadto substancje odżywcze nie są wypłukiwane. Korzenie roślin nie mogłyby sobie wymarzyć lepszych warunków do wzrostu i rozwoju! Przy mieszaniu perlitu z podłożem dla roślin w pojemnikach ważne są proporcje. Do 10 l podłoża można dosypać od 1 do 3 l perlitu. Przesada w żadną stronę nie jest dobrym pomysłem.
.
Chyba że zastosujesz perlit jako podłoże jednorodne. Taka metoda jest stosowana w hydroponice. Perlit w formie mat bywa alternatywą dla wełny mineralnej w uprawach bezglebowych pod osłonami. W warunkach domowych sypki perlit bez żadnych domieszek możesz wykorzystać jako podłoże do ukorzeniania sadzonek albo pędzenia roślin cebulowych. Doskonałym podłożem do ukorzeniania jest również perlit zmieszany w proporcji 1:1 z odkwaszonym torfem.
Do podsypywania roślin gruntowych. Nieco perlitu rozsypanego wokół podstawy drzewek i krzewów albo na powierzchni grządek spowolni wysychanie gleby. Efekt utrzyma się jeszcze dłużej, jeśli dodatkowo nakryjesz perlit ściółką, np. korą sosnową. Niestety, aby wykorzystać także właściwości spulchniające i napowietrzające perlitu, trzeba go zmieszać z glebą, a nie tylko na niej rozsypać.
.
Drobnoziarnisty perlit można zmieszać z piaskiem (lub użyć w jego zastępstwie) do piaskowania trawnika po przeprowadzeniu głębokiej aeracji murawy. Natomiast jeśli chcesz założyć nowy trawnik na gliniastej glebie, przed siewem nasion zmieszaj ją na głębokość ok. 15 cm z perlitem.
Jako dodatek do podłoży podczas sadzenia roślin w gruncie. Po wykopaniu odpowiednio dużego dołka rozłóż w nim korzenie sadzonego krzewu lub drzewka i zasyp je podłożem zmieszanym z perlitem. Dzięki temu będą miały optymalny dostęp do tlenu, wody i substancji odżywczych z nawozów, ponadto zimą mają mniejsze szanse przemarznąć.
.
Jak powstaje perlit?
Proces powstawania ogrodniczego perlitu przypomina trochę prażenie kukurydzy w ekstremalnym wydaniu. Surowy minerał opisany w poprzednim akapicie jest drobno mielony, a następnie ekspandowany, czyli prażony w temperaturze rzędu 1000oC. W efekcie woda zawarta w kruszywie gwałtownie się rozpręża i zmienia w parę wodną, więc perlit kilkunastokrotnie zwiększa swoją objętość.
Powyższy proces nadaje gotowemu perlitowi właściwości niezwykle cenione w ogrodnictwie.
- Jest bardzo lekki i porowaty: 1 m sześcienny ekspandowanego perlitu waży tylko 50-100 kg. Dla porównania 1 m sześcienny granitu waży ok. 2700 kg, a zwykłej wody 1000 kg.
- Perlit jest sterylny: temperatury 1000oC nie przetrwają żadne chorobotwórcze bakterie, grzyby ani wirusy.
- Doskonale chłonie i magazynuje wodę, a wraz z nią substancje zawarte w nawozach.
- Jest w 100% naturalny i ekologiczny: powstaje z naturalnej skały bez żadnych chemicznych dodatków ani żadne chemikalia nie są stosowane do jego produkcji.
- Perlit jest obojętny chemicznie – nie wchodzi w reakcje z nawozami ani innymi substancjami, nie zmienia odczynu podłoża.
- Posiada dobre właściwości cieplne (zmniejsza ryzyko przemarznięcia korzeni roślin zimą).
- Jest bezpieczny dla ludzi, zwierząt i środowiska.
.
Pewnie nie wiesz, że…
W krajach śródziemnomorskich perlit jest powszechnie stosowany jako jednorodne podłoże w uprawach szklarniowych truskawek i roślin na kwiat cięty. Anturia, gerbery, storczyki, róże i mnóstwo innych kwiatów jest uprawianych w samym tylko perlicie. To tzw. uprawy hydroponiczne, inaczej bezglebowe. Perlit nie zawiera żadnych składników odżywczych, dlatego muszą być one dostarczane w formie pożywki, czyli odpowiedniego roztworu soli mineralnych.
.
Podsumowując
Jak widzisz, niepozorne białe granulki mogą Ci się przydać przy prawie każdym rodzaju upraw w domu, na balkonie, w ogrodzie i szklarni. W doniczkach, na rabatach i grządkach warzywnych, a nawet na trawniku, w jagodniku i młodym sadzie – perlit będzie na właściwym miejscu.
